Farovonlik qoʻriqchisi operatsiyasi: Versiyalar orasidagi farq
Tahrir izohi yoʻq |
|||
Qator 83: | Qator 83: | ||
2024-yilning 9-dan 10-yanvarga oʻtar kechasi Buyuk Britaniyaning eskadrali minatashuvchi HMS Diamond kemasi AQSh kemalari bilan birgalikda husiylarning Qizil dengizdagi katta hujumini qaytarishdi<ref>[https://www.rbc.ru/politics/10/01/2024/659e91069a794788f3a2b519 Британия заявила о крупнейшей атаке хуситов в Красном море — РБК]</ref>. |
2024-yilning 9-dan 10-yanvarga oʻtar kechasi Buyuk Britaniyaning eskadrali minatashuvchi HMS Diamond kemasi AQSh kemalari bilan birgalikda husiylarning Qizil dengizdagi katta hujumini qaytarishdi<ref>[https://www.rbc.ru/politics/10/01/2024/659e91069a794788f3a2b519 Британия заявила о крупнейшей атаке хуситов в Красном море — РБК]</ref>. |
||
2024-yil 11-yanvar kuni [[BMT Xavfsizlik kengashi]] husiylarning [[Qizil dengiz]]da olib borayotgan agressiv harakatlarini qoralovchi rezolyutsiyani qabul qildi. Xavfsizlik kengashining 11 aʼzosi bu rezolyutsiyani yoqlab ovoz berdi, qarshi ovoz berilmadi, 4 aʼzo davlat ovoz bermadi ([[Jazoir]], [[Mozambik]], [[Rossiya]] va [[Xitoy]])<ref>{{Cite web |title=Adopting Resolution 2722 (2024) by Recorded Vote, Security Council Demands Houthis Immediately Stop Attacks on Merchant, Commercial Vessels in Red Sea |url=https://press.un.org/en/2024/sc15561.doc.htm |access-date=12 January 2024 |website=UN Press |archive-date=2024-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240111232751/https://press.un.org/en/2024/sc15561.doc.htm |url-status=live }}</ref>. |
|||
Husiylar kemalarga hujum qilishni toʻxtatish haqidagi ultimatumni inkor qilganidan soʻng, 2024-yil 12-yanvarda [[AQSh]] va [[Buyuk Britaniya]] qurolli kuchlari Husiylarning [[Yaman]]dagi harbiy obyektlariga aviazarbalar berdilar<ref>{{Cite web|url=https://meduza.io/news/2024/01/12/ssha-i-velikobritaniya-nachali-nanosit-udary-po-ob-ektam-husitov-v-yemene|title=США и Великобритания начали наносить удары по объектам хуситов в Йемене|lang=ru|website=Meduza|date=2024-01-12|access-date=2024-01-12|archive-date=2024-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20240112000841/https://meduza.io/news/2024/01/12/ssha-i-velikobritaniya-nachali-nanosit-udary-po-ob-ektam-husitov-v-yemene|url-status=live}}</ref>. |
|||
{{Galereya uslubi}} |
|||
<gallery mode="packed" heights="200px" class="ts-gallerystyle-gray"> |
|||
CENTCOM 12 January 2024-1.jpg|AQSh dengiz harbiy kuchlarining [[F/A-18]] samolyoti Yamandagi harbiy obyektlarga zarba berish uchun uchib ketmoqda. |
|||
CENTCOM 12 January 2024-2.jpg|AQSh eskadrali minatashuvchi kemasidan „Tomagavk“ raketasini uchirish jarayoni. |
|||
USS Carney engages Houthi missiles.jpg|[[USS Carney (DDG-64)|USS Carney]] eskadrali minatashuvchi kemasi Husiylarning raketalarini urib tushirmoqda. |
|||
</gallery> |
|||
== Manbalar == |
== Manbalar == |
18-Aprel 2024, 22:38 dagi koʻrinishi
Bu maqolada joriy hodisalar haqida maʼlumot keltirilgan. Voqealarning rivojlanishiga qarab axborot tezda oʻzgarishi mumkin. |
„Farovonlik qoʻriqchisi“ operatsiyasi | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Asosiy nizolar: Isroil–Hamas urushi Yamandagi fuqarolar urushi | |||||||||
„Farovonlik qoʻriqchisi“ operatsiyasining xaritasi | |||||||||
| |||||||||
Raqiblar | |||||||||
AQSh Avstraliya |
|||||||||
Qoʻmondonlar | |||||||||
Lloyd Austin | Abdulmalik al Husiy | ||||||||
Yoʻqotishlar | |||||||||
nomaʼlum | Husiylar bergan maʼlumotlarga koʻra: 5 kishi oʻldirilgan |
„Farovonlik qoʻriqchisi“ operatsiyasi (inglizcha: Operation Prosperity Guardian) — AQSh mudofaa vaziri Lloyd Austin tomonidan xalqaro yuk tashuvchi kemalarni himoya qilish maqsadida Qizil dengiz va Adan qoʻltigʻida 2023-yil 18-dekabrda eʼlon qilingan hamda AQSh boshchiligidagi koalitsiya tomonidan boshlab yuborilgan harbiy operatsiya[4][5][6][7][8]. Koalitsiyaning ilk tarkibiga AQSH, Birlashgan Qirollik, Kanada, Fransiya, Italiya, Niderlandiya, Norvegiya, Ispaniya, Bahrayn va Seyshell orollari kirgan[9][10]. Keyinchalik unga Gretsiya[11], Avstraliya[12] hamda Shri Lanka[13] ham qoʻshilgan. Pentagon bergan maʼlumotga koʻra, navigatsiya erkinligini taʼminlash maqsadida 20 ta davlat ushbu operatsiyada qatnashishga rozi boʻlgan[14][15].
Kelib chiqish sabablari
2023-yilning 19-noyabrda Yaman husiylari, ularning fikricha, Isroilga boruvchi va Isroildan keluvchi tijoriy kemalarga hujum qilishlarini eʼlon qildilar[16]. Kemalarga qilingan doimiy hujumlar va asirga olishlar navigatsion kompaniyalarning Qizil dengiz orqali suzishni toʻxtatishiga va kemada tashiluvchi yuklar uchun sugʻurta narxining koʻtarilishiga olib keldi[17][18]. Operatsiya eʼlon qilinishidan bir necha kun oldin u haqida ommaviy axborot vositalari xabar topdi[19][20][21].
Tomonlarning kuchlari
AQSh harbiy dengiz kuchlari koalitsiya tarkibiga oʻzining USS Dwight Eisenhower aviatashuvchisi (48 ta F/A-18 qiruvchi-bombardirovkachi samolyotga ega), USS Philippine Sea[en], USS Gravely, USS Stethem, USS Carney, USS Mason и USS Laboon esminetslaridan iborat harbiy kemalar guruhi bilan qoʻshilgan[22].
Buyuk Britaniya Qizil dengizga Diamond esminetsini yuborgan[23][24].
Gretsiya koalitsiya kuchlari tarkibiga Hydra[en] yoki bir tipdagi Psara[en] fregatini yuborishni rejalagan[25].
29-dekabr kuni Daniya koalitsiya kuchlariga oʻzining Esbern Snare[en] fregatini qoʻshishini maʼlum qildi[26].
Kanada, Niderlandiya va Norvegiya Qizil degizga faqat shtab ofitserlari guruhini yoʻllash bilan chegaralandi[27].
Avstraliya esa operatsiya shtab-kvartirasiga 11 nafar harbiy xizmatchini yuborishini maʼlum qildi[12].
Seyshell orollari esa maʼlumot almashinish bilan chegaralanadigan boʻldi[28].
Voqealar rivoji
2023
2023-yilning 18-dekabrida AQSh mudofaa vaziri Birlashgan dengiz kuchlarining operativ qoʻmondonligi tomonidan xalqaro dengiz savdo aloqalarini Eron qoʻllovida boʻlgan husiylar hujumidan himoya qilish maqsadida „Farovonlik qoʻriqchisi“ deb nomlangan operatsiyaning boshlanganini maʼlum qildi[29].
2023-yilning 18–23-dekabr kunlari husiylar dron va ballistik raketalar bilan Qizil dengizni kechib oʻtayotgan 5 ta kemaga hujum uyushtirdilar[30][31].
2023-yil 31-dekabr kuni AQSh harbiy vertolyotlari Qizil dengizda Maersk Line kompaniyasining konteyner tashuvchi kemasiga hujum qilgan husiylarga tegishli 3 ta katerni choʻktirib yubordi[32][33].
2024
2024-yilning 3-yanvarida AQSh va uning ittifoqdoshlari husiylarga navigatsiya erkinligini buzuvchi harakatlarni toʻxtatish boʻyicha ultimatum qoʻyishdi[34].
2024-yilning 9-dan 10-yanvarga oʻtar kechasi Buyuk Britaniyaning eskadrali minatashuvchi HMS Diamond kemasi AQSh kemalari bilan birgalikda husiylarning Qizil dengizdagi katta hujumini qaytarishdi[35].
2024-yil 11-yanvar kuni BMT Xavfsizlik kengashi husiylarning Qizil dengizda olib borayotgan agressiv harakatlarini qoralovchi rezolyutsiyani qabul qildi. Xavfsizlik kengashining 11 aʼzosi bu rezolyutsiyani yoqlab ovoz berdi, qarshi ovoz berilmadi, 4 aʼzo davlat ovoz bermadi (Jazoir, Mozambik, Rossiya va Xitoy)[36].
Husiylar kemalarga hujum qilishni toʻxtatish haqidagi ultimatumni inkor qilganidan soʻng, 2024-yil 12-yanvarda AQSh va Buyuk Britaniya qurolli kuchlari Husiylarning Yamandagi harbiy obyektlariga aviazarbalar berdilar[37].
-
AQSh dengiz harbiy kuchlarining F/A-18 samolyoti Yamandagi harbiy obyektlarga zarba berish uchun uchib ketmoqda.
-
AQSh eskadrali minatashuvchi kemasidan „Tomagavk“ raketasini uchirish jarayoni.
-
USS Carney eskadrali minatashuvchi kemasi Husiylarning raketalarini urib tushirmoqda.
Manbalar
- ↑ „Саудиты откроют воздушное пространство для ударов по Йемену“ (ru). Московский комсомолец (2014-yil 12-yanvar). — „ОАЭ и Саудовская Аравия откроют свое воздушное пространство для ударов по Йемену“.
- ↑ „Iran Looks to Houthi Proxies to Escalate Fight With Israel“ (ru). www.nytimes.com (2014-yil 12-yanvar). — „Iran Looks to Houthi Proxies to Escalate Fight With Israel“. 2024-yil 29-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 3-mart.
- ↑ „US, Britain carry out strikes against Houthis in Yemen“. Reuters (2024-yil 12-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 12-yanvar.
- ↑ „Middle Eastcategory US launches new multinational operation to safeguard Red Sea commerce“. Reuters (2023-yil 19-dekabr).
- ↑ „Statement from Secretary of Defense Lloyd J. Austin III on Ensuring Freedom of Navigation“ (en-US). U.S. Department of Defense. Qaraldi: 2023-yil 18-dekabr.
- ↑ „Шеф Пентагона объявил о начале операции «Страж процветания» по защите Красного моря“ (ru). online47.ru (2023-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 18-dekabr.
- ↑ „Пентагон объявил о многонациональной операции по защите судов в Красном море“ (ru). Коммерсантъ (2023-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 18-dekabr.
- ↑ „US-led force to patrol Red Sea in response to attacks by Houthis backing Palestinians“. Reuters (2023-yil 19-dekabr).
- ↑ „Заявление министра обороны Ллойда Дж. Остина III об обеспечении свободы судоходства".“.
- ↑ „Prosperity Guardian: началась операция против йеменских хуситов“. www.vesty.co.il (2023-yil 19-dekabr).
- ↑ „Греция присоединится к коалиции по обеспечению безопасности в Красном море“ (ru). Interfax.ru (2023-yil 21-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 22-dekabr.
- ↑ 12,0 12,1 ROD MCGUIRK.. „Australia to send military personnel to help protect Red Sea shipping but no warship“. Associated Press (2023-yil 21-dekabr).
- ↑ Mallawarachi, Bharatha „Sri Lanka to join US-led naval operations against Houthi rebels in Red Sea“ (en). ABC News (2024-yil 9-yanvar). 2024-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 10-yanvar.
- ↑ „WorldcategoryMore than 20 countries now part of US-led Red Sea coalition, Pentagon says10:56 PM GMT+3 · Updated 37 min ago“. Reuters.
- ↑ „К американской коалиции по защите судоходства в Красном море от хуситов присоединились более 20 стран“ (ru). news.am (2023-yil 23-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 22-dekabr.
- ↑ „Who are the Houthis and what is happening in the Red Sea?“ (en). Sky News. Qaraldi: 2023-yil 18-dekabr.
- ↑ „Ship insurance costs soar after Middle East tanker attacks“ (en-US). Yahoo News (2019-yil 14-iyun). Qaraldi: 2023-yil 18-dekabr.
- ↑ „Reuters узнал о росте премий за военный риск для танкеров в Черном море“ (ru). Forbes.ru (2023-yil 23-avgust). Qaraldi: 2023-yil 18-dekabr.
- ↑ „«Страж процветания»: США намерены объявить операцию против хуситов“ (ru-RU). Детали (2023-yil 17-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 19-dekabr.
- ↑ „Пентагон собирается объявить о начале специальной операции – The War Zone“ (ru). ont.by (2023-yil 17-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 19-dekabr.
- ↑ „War Zone: Пентагон намерен провести военную операцию против йеменских хуситов“ (ru). radio1.ru (2023-yil 17-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 19-dekabr.
- ↑ „Пентагон вывел из Красного моря два больших десантных корабля с морпехами“ (ru). Интерфакс (2023-yil 29-dekabr).
- ↑ „UK warns of deteriorating security in Red Sea, Royal Navy ship joins taskforce“. Reuters.
- ↑ „Британский эсминец HMS Diamond присоединится к коалиции в Красном море“. TACC. Qaraldi: 2023-yil 19-dekabr.
- ↑ Κώστα Σαρικά.. „Prosperity Guardian: Η δύσκολη αποστολή της ελληνικής φρεγάτας στην πολυεθνική επιχείρηση“. On Alert (2024-yil 6-yanvar).
- ↑ Никита Аронов.. „Дания присоединяется к морской коалиции в Красном море“. Детали (2023-yil 29-dekabr).
- ↑ „Канада направит для участия в операции против йеменских хуситов лишь трёх офицеров“. Интерфакс (2023-yil 20-dekabr).
- ↑ „Seychelles' participation in "Operation Prosperity Guardian" is only information exchange“ (en). Seychelles News Agency (2023-yil 20-dekabr).
- ↑ „Новая Международная Военно-Морская Оперативная Группа Укрепляет Безопасность В Красном Море“ (ru). Unipath (2023-yil 18-avgust).
- ↑ „Yemen’s Houthis say they attacked two more vessels in the Red Sea“ (en). Al Jazeera. Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
- ↑ „Houthis Claim Responsibility for Attack Against Commercial Vessel MSC United | Atlas News“ (en-US) (2023-yil 26-dekabr). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
- ↑ https://www.dw.com/ru/vms-ssa-v-krasnom-more-potopili-lodki-husitov-atakovavsie-kontejnerovoz/a-67864927
- ↑ „Вертолеты ВМС США потопили катера хуситов в Красном море после попытки захвата торгового судна“ (ru). www.nur.kz (2024-yil 1-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 4-yanvar.
- ↑ Miller, Zeke; Madhani, Amer. „US warns Houthis to cease attacks on Red Sea vessels or face potential military action“. Associated Press (2024-yil 3-yanvar). 2024-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 11-yanvar.
- ↑ Британия заявила о крупнейшей атаке хуситов в Красном море — РБК
- ↑ „Adopting Resolution 2722 (2024) by Recorded Vote, Security Council Demands Houthis Immediately Stop Attacks on Merchant, Commercial Vessels in Red Sea“. UN Press. 2024-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-yanvar.
- ↑ „США и Великобритания начали наносить удары по объектам хуситов в Йемене“ (ru). Meduza (2024-yil 12-yanvar). 2024-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-yanvar.