Мишә (Чулман кушылдыгы): юрамалар арасында аерма

Мишә (елга)
География
АТБ	Татарстан
Ил	Россия
Координатлар	56°1'18.5"тн, 50°48'24.5"кнч, 55°27'42.1"тн, 49°21'29.2"кнч
РДСР	11010000312112100004194
Нинди сулыкка коя	Куйбышев сусаклагычы
Бассейн мәйданы	4180 км²
Озынлык	204 километр
Су чыгымы	17,4 м³/с

Тарихны интерактив карап чыгу

← Алдагы төзәтмә

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

КүрсәтмәлеВики-текст

Кертелгән

31 мар 2023, 18:49 өчен соңгы юрама

Мишә — Россия территориясеннән ага торган елга. Татарстан^[1] биләмәләрендә ага. Елганың тамагы Куйбышев (Чулман култыгы) сусаклагычының уң ярыннан 11 км ераклыкта урнашкан. Елга озынлыгы 204 км. Төп кушылдыклaры: Кaзкaш, Кече Мишә, Тәмтeбaш, Нырcы, Нормa, Солa елгaлaры. Мaкcимaль cу чыгымы күләме 1400 м³/c (1979). Ял итү зонacы. Тaтaрcтaнның тaбигать иcтәлeгe (1978).

Географиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Елга Кукмара районының Шепшенар авылыннан 2 км төньякта башлана. Күп санлы кушылдык үзәннәре, коры үзәннәр һәм чокырлар белән бүленгән калкулы тигезлек буенча ага. Елга тамагы өлешендә җир киселгән һәм бераз сазланган.

Лаеш районының Карадул авылы янында Камага коя.

Елганың киңлеге 30 м дан, биеклектә 3-4 км га кадәр сузылган, елганың үзәне трапецеидаль. Елганың үзәне бормалы. Елганың ярлары 2-10 м биеклектән алып 10 м биеклеккә кадәр, текә, ташу вакытында бик нык юыла. Елгага 45 кушылдык коя.

Питрәч авылы янында елга буенда ясалма бусага бар.

Питрәч авылы аша күпердән 2,6 км аска таба, аңа Сөлә елгасы кушылган җирдә, иртә металл чорының күп катлы такталыш урнашкан.

Елга Кукмара, Саба, Теләче, Питрәч, Лаеш районнары территориясе буенча ага.

Питрәчтән түбәнрәк елга Казанның шәһәр яны зонасы буйлап ага.

Бассейндагы иң зур торак пунктлар (8 меңнән артык кеше): Питрәч авылы, Байлар Сабасы шәһәр тибындагы поселогы.

Гидрологиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Елга уртача су куләмле. Елганың тукланышы катнаш, күбесенчә кар (70 %). Ел эчендә бүленеш тигез түгел. Еллык катлам 162 мм, шуның 113 се язгы ташу чорына туры килә. Арасы тотрыклы 5,3 м3/сек Кама Тамагы. Җир асты туклану модульләре км2 сек. 1,0-3,0 л/сек. Суның уртача чыгымы-17,4 м3/с. СУ гидрокарбонат-сульфат-кальций лы, Нурма кушылдыгында — сульфат-гидрокарбонат-кальций лы, язын-1,5-3,0 ммоль/л катылыгы, 6,0-9,0 ммоль/л. 200-300 мг/лдан язын, 700-1000 мг/л га кадәр минеральләштерү. Тоныклык 998 г/м3.

Су реестры мәгълүматы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Россия дәүләт су реестры мәгълүматы буенча елга Түбән Идел су бассейны округында урнашкан, су хуҗалыгы участогы — Чулман тамагынан Кама Тамагы бистәсенә чаклы Куйбышев сусаклагычының Чулман участогы, Шишмә һәм Идел елгаларын кертмичә. Кече елга бассейны — бассейны юк, елга бассейны — Идел, Куйбышев сусаклагычы башыннан Каспий диңгезенә койганчы.^[2]

Су ресурсларының федераль агентлыгы мәгълүматы буенча:^[2]

Дәүләт су реестрында су объектының коды — 11010000312112100004194
Гидрологик өйрәнү (ГӨ) буенча коды — 112100419
Бассейн коды — 11.01.00.003
ГӨ буенча саны — 12
ГӨ буенча чыгарылышы — 1

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

↑ «Гидротехник Корылмалар һәм дәүләт су кадастрының Россия Үзәк реестры».
↑ ^2,0 ^2,1 РФ су реестры мәгълүматлары: Мишә.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

РФ табигать ресурслары һәм экология министрлыгы сайты 2015 елның 26 май көнендә архивланган.
Мёша, река // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.

[РФҺМ-1] «Гидротехник Корылмалар һәм дәүләт су кадастрының Россия Үзәк реестры».

[РСРМ-2] 2,0 ^2,1 РФ су реестры мәгълүматлары: Мишә.

[1]

[2]

@@ Юл номеры - 1: / Юл номеры - 1: @@
+{{ЕлгаВМ}}
-{{Елга
-|Исем                   = Мишә
-|Милли исем                =
-|Сурәт                 =
-|Сурәт киңлеге        =
-|Сурәт язуы            =
-|Харита                  =
-|Харита киңлеге        =
-|Харита язуы           =
-|Озынлык               =  204
-|Бассейн мәйданы        = 4180
-|Бассейн               =  Чулман тамагынан Кама Тамагы бистәсенә чаклы Куйбышев сусаклагычының Чулман участогы, Шишмә һәм Идел елгаларын кертмичә
-|Елгалар бассейны      = Идел, Куйбышев сусаклагычы башыннан [[Каспий диңгезе]]нә койганчы
-|Су чыгымы күләме      =
-|Үлчәү урыны          =
-|Баш                    =
-|Башның урнашкан урыны =
-|Башның биеклеге  =
+'''Мишә''' — [[Россия]] территориясеннән ага торган елга. [[Татарстан]]<ref name='РФҺМ'>{{cite journal|title=Гидротехник Корылмалар һәм дәүләт су кадастрының Россия Үзәк реестры}}</ref> биләмәләрендә ага. Елганың тамагы Куйбышев (Чулман култыгы) сусаклагычының уң ярыннан 11 км ераклыкта урнашкан. Елга озынлыгы 204 км. Төп кушылдыклaры: [[Кaзкaш]], [[Кече Мишә]], [[Тәмтeбaш]], [[Нырcы]], [[Норма (Мишә кушылдыгы)|Нормa]], [[Солa]] елгaлaры. Мaкcимaль cу чыгымы күләме 1400 ''м³/c'' ([[1979]]). Ял итү зонacы. [[Татарстан|Тaтaрcтaнның]] тaбигать иcтәлeгe ([[1978]]).
-|Башның координатлары =
-|Тамак = Куйбышев (Чулман култыгы) сусаклагычының уң ярыннан 11 км ераклыкта
-|Тамакның урнашкан урыны =
-|Тамакның координатлары =
+==Географиясе==
-|Елганың авышлыгы  =
+[[Файл:Kama_basin.png|слева|мини|Кама бассейны]]
-|Ил  = Русия
+Елга Кукмара районының Шепшенар авылыннан 2 км төньякта башлана. Күп санлы кушылдык үзәннәре, коры үзәннәр һәм чокырлар белән бүленгән калкулы тигезлек буенча ага. Елга тамагы өлешендә җир киселгән һәм бераз сазланган.
-|Төбәк  =
-|Викиҗыентыкта төркем =
-}}
+Лаеш районының Карадул авылы янында Камага коя.
-'''Мишә''' — [[Русия]] территориясеннән ага торган елга. [[Татарстан]]<ref name='РФҺМ'>{{cite journal|title=Һидротехник Корылмалар һәм дәүләт су кадастрының Русия Үзәк реестры}}</ref> биләмәләрендә ага. Елганың тамагы Куйбышев (Чулман култыгы) сусаклагычының уң ярыннан 11 км ераклыкта урнашкан. Елга озынлыгы 204 км. Төп кушылдыклaры: [[Кaзкaш]], [[Кече Мишә]], [[Тәмтeбaш]], [[Нырcы]], [[Нормa]], [[Солa]] елгaлaры. Мaкcимaль cу чыгымы күләме 1400 ''м³/c'' ([[1979]]). Ял итү зонacы. [[Татарстан|Тaтaрcтaнның]] тaбигать иcтәлeгe ([[1978]]).
+Елганың киңлеге 30 м дан, биеклектә 3-4 км га кадәр сузылган,  елганың үзәне трапецеидаль. Елганың үзәне бормалы. Елганың ярлары 2-10 м биеклектән алып 10 м биеклеккә кадәр, текә, ташу вакытында бик нык юыла. Елгага 45 кушылдык коя.
+Питрәч авылы янында елга буенда ясалма бусага бар.
+Питрәч авылы аша күпердән 2,6 км аска таба, аңа Сөлә елгасы кушылган җирдә, иртә металл чорының күп катлы такталыш урнашкан.
+Елга Кукмара, Саба, Теләче, Питрәч, Лаеш районнары территориясе буенча ага.
+Питрәчтән түбәнрәк елга Казанның шәһәр яны зонасы буйлап ага.
+Бассейндагы иң зур торак пунктлар (8 меңнән артык кеше): Питрәч авылы, Байлар Сабасы шәһәр тибындагы поселогы.
+==Гидрологиясе==
+Елга уртача су куләмле. Елганың тукланышы катнаш, күбесенчә кар (70 %). Ел эчендә бүленеш тигез түгел. Еллык катлам 162 мм, шуның 113 се язгы ташу чорына туры килә. Арасы тотрыклы 5,3 м3/сек Кама Тамагы. Җир асты туклану модульләре км2 сек. 1,0-3,0 л/сек. Суның уртача чыгымы-17,4 м3/с.
+СУ гидрокарбонат-сульфат-кальций лы, Нурма кушылдыгында — сульфат-гидрокарбонат-кальций лы, язын-1,5-3,0 ммоль/л катылыгы, 6,0-9,0 ммоль/л. 200-300 мг/лдан язын, 700-1000 мг/л га кадәр минеральләштерү. Тоныклык 998 г/м3.
 == Су реестры мәгълүматы ==
-[[Русия дәүләт су реестры]] мәгълүматы буенча елга [[Түбән Идел су бассейны округы]]нда урнашкан, [[су хуҗалыгы участогы]] — Чулман тамагынан Кама Тамагы бистәсенә чаклы Куйбышев сусаклагычының Чулман участогы, Шишмә һәм Идел елгаларын кертмичә. Кече елга бассейны — бассейны юк, елга бассейны — Идел, Куйбышев сусаклагычы башыннан [[Каспий диңгезе]]нә койганчы.<ref name='Русия МСР'/>
+[[Россия дәүләт су реестры]] мәгълүматы буенча елга [[Түбән Идел су бассейны округы]]нда урнашкан, [[су хуҗалыгы участогы]] — Чулман тамагынан Кама Тамагы бистәсенә чаклы Куйбышев сусаклагычының Чулман участогы, Шишмә һәм Идел елгаларын кертмичә. Кече елга бассейны — бассейны юк, елга бассейны — Идел, Куйбышев сусаклагычы башыннан [[Каспий диңгезе]]нә койганчы.<ref name='РСРМ'/>
 [[Су ресурсларының федераль агентлыгы]] мәгълүматы буенча:<ref name='РСРМ'>{{cite web|url=http://textual.ru/gvr/index.php?card=184945|title=РФ су реестры мәгълүматлары: Мишә}}</ref>
 * Дәүләт су реестрында су объектының коды — 11010000312112100004194
-* Һидрологик өйрәнү (ҺӨ) буенча коды — 112100419
+* Гидрологик өйрәнү (ГӨ) буенча коды — 112100419
 * Бассейн коды — 11.01.00.003
-* ҺӨ буенча {{comment|саны|номеры}} — 12
+* ГӨ буенча {{коммент|саны|номеры}} — 12
-* ҺӨ буенча чыгарылышы — 1
+* ГӨ буенча чыгарылышы — 1
 == Искәрмәләр ==
@@ Юл номеры - 46: / Юл номеры - 39: @@
 == Сылтамалар ==
-* [http://www.mnr.gov.ru/ РФ табигать ресурслары һәм экология министрлыгы сайты]
+* [http://www.mnr.gov.ru/ РФ табигать ресурслары һәм экология министрлыгы сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150526193507/http://www.mnr.gov.ru/ |date=2015-05-26 }}
+* {{ВТ-ЭСБЕ|Мёша, река}}
 {{Куйбышев сусаклагычының Чулман ягы}}
+{{Tatar 4.0-2021}}
 [[Төркем:Татарстан елгалары]]
@@ Юл номеры - 54: / Юл номеры - 49: @@
 {{Hydro-stub}}
-[[ru:Меша (река)]]