Graubünden: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

07.50, 20 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Graubünden Kantonu İsviçre'nin en büyük ve en doğudaki kantonudur. Fransızca ismi Grisons, İtalyanca ismi Grigioni, Romanşça ismi ise Grischun'dur. İtalya, Avusturya ve Lihtenştayn ile uluslararası sınırları vardır.

Coğrafya ve iklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Graubünden, 7.105,2 kilometrekare ile İsviçre'nin en büyük kantonu, Bern Kantonundan %19,2 daha büyük.^[1] Bunun yalnızca yaklaşık üçte biri, ormanların toplam alanın yaklaşık beşte birini kapladığı üretken arazi olarak kabul edilir. Tamamen dağlık olan ve bu nedenle İsviçre kantonları arasında en düşük nüfus yoğunluğuna sahip Graubünden Kantonu Ren, Inn ve Moesa vadilerinin dağlık bölgeleri ile 3 katlı bir su bölmesinden oluşur. Güneydoğu kesiminde tek resmî İsviçre Ulusal Parkı yer alır. Kuzey kesiminde dağlar, İsviçre Tektonik Arenası Sardona adı altında 2008 yılında UNESCO Dünya Mirası olarak jeolojik olarak ilan edilen bindirme fayın bir parçası olarak oluşturuldu.

Tabiat Parkı, bölgesel olarak desteklenen parklardan biridir.

Batıda Graubünden'in başkenti Chur ve kaynağına doğru Ren vadisi.

Adula, Albula, Silvretta, Bernina, Bregaglia ve Rätikon sıradağları gibi dağ sıralarının çoğu geniş buzullara sahiptir. Orta bölgedeki dağ sıraları çok diktir ve Avrupa'nın en derin vadilerinden bazılarına sahiptir.

Kuzeyde St. Gallen, kuzeybatıda Glarus, batıda Uri ve güneybatıda Ticino kantonlarıyla sınırlıdır. Başkent Chur'dur. Dünyaca ünlü St. Moritz ve Davos-Klosters tatil beldeleri, Arosa, Flims, Lenzerheide, Scuol-Sammnaun ve daha fazlası tüm yıl boyunca açık olan daha büyük turistik destinasyonlarla tamamlanan kantonda yer almaktadır.^[2]

Graubünden her tarafı yağmurdan korunduğu için iklim kuraktır.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Kantonda çok sayıda Orta Çağ kalesi (ve kalıntıları) vardır. Domleschg bölgesinde bu tür birçok örnek bulunur. Yakınlarda Zillis kilisesi bulunur. Kantonda üç Dünya Mirası Alanı bulunmaktadır: Aziz John Benedictine Manastırı, İsviçre Tektonik Arena Sardona ve Albula ve Bernina Manzaralarında Rhaetian Demiryolu.

Graubünden, Bündnerfleisch adlı kurutulmuş dana eti inceliğiyle ve Bündner Nusstorte olarak bilinen ceviz ve ballı turtasıyla tanınır. Ağırlıklı olarak Graubünden'in batı kesiminde yapılan bir diğer spesiyalite, pazı yapraklarına sarılmış et parçaları ile doyurucu köfte olan Capuns yemeği ünlüdür.^[3]

NF Yönetim Kurulu üyesi Raetia milli futbol takımı, bölgeyi uluslararası düzeyde temsil ediyor ve 2012 VIVA Dünya Kupası'nda yarıştı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Federal Department of Statistics (2008). "Regional Statistics for Graubünden". 14 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2008.
^ "Destinations on official tourism board Graubünden, Switzerland holiday destinations". 16 January 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 January 2011.
^ "Capuns recipe". 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2008.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmi Kanton websitesi 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Canton of Graubünden Tourism websitesi 24 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Official Canton of Graubünden statistics website

[BFS_Graubunden-1] Federal Department of Statistics (2008). "Regional Statistics for Graubünden". 14 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2008.

[2] "Destinations on official tourism board Graubünden, Switzerland holiday destinations". 16 January 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 January 2011.

[3] "Capuns recipe". 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2008.

[1]

[2]

[3]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-'''Graubünden Kantonu'''  [[İsviçre]]'nin en büyük ve en doğudaki  [[kanton]]udur.  [[İtalya]],  [[Avusturya]] ve  [[Lihtenştayn]] ile uluslararası sınırları vardır.
+'''Graubünden Kantonu''' [[İsviçre]]'nin en büyük ve en doğudaki [[kanton]]udur. Fransızca ismi Grisons, İtalyanca ismi Grigioni, Romanşça ismi ise Grischun'dur. [[İtalya]], [[Avusturya]] ve [[Lihtenştayn]] ile uluslararası sınırları vardır.
 ==Coğrafya ve iklim==
-Graubünden, 7,105,2 kilometrekare (2,743,3 sq mi) ile İsviçre'nin en büyük kantonu, Bern Kantonundan % 19,2 daha büyük.<ref name="BFS Graubunden">{{Web kaynağı | soyadı = Federal Department of Statistics | başlık = Regional Statistics for Graubünden | yıl = 2008 | url = http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/regionen/regionalportraets/graubuenden/blank/kennzahlen.html | erişimtarihi = 23 Kasım 2008 | url-status = dead | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090414212256/http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/regionen/regionalportraets/graubuenden/blank/kennzahlen.html | arşivtarihi = 14 Nisan 2009 }}</ref> Bunun yalnızca yaklaşık üçte biri, ormanların toplam alanın yaklaşık beşte birini kapladığı üretken arazi olarak kabul edilir. Kanton tamamen dağlıktır ve Ren, Inn /Tuna ve Moesa /Ticino/Po nehri vadilerinin dağlık bölgeleri ile 3 katlı bir su bölmesinden oluşur. Güneydoğu kesiminde tek resmi İsviçre Ulusal Parkı yer alır.
+Graubünden, 7.105,2 kilometrekare  ile İsviçre'nin en büyük kantonu, Bern Kantonundan %19,2 daha büyük.<ref name="BFS Graubunden">{{Web kaynağı | soyadı = Federal Department of Statistics | başlık = Regional Statistics for Graubünden | yıl = 2008 | url = http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/regionen/regionalportraets/graubuenden/blank/kennzahlen.html | erişimtarihi = 23 Kasım 2008 |ölüurl=evet| arşivurl = https://web.archive.org/web/20090414212256/http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/regionen/regionalportraets/graubuenden/blank/kennzahlen.html | arşivtarihi = 14 Nisan 2009 }}</ref> Bunun yalnızca yaklaşık üçte biri, ormanların toplam alanın yaklaşık beşte birini kapladığı üretken arazi olarak kabul edilir. Tamamen dağlık olan ve bu nedenle İsviçre kantonları arasında en düşük nüfus yoğunluğuna sahip Graubünden Kantonu Ren, Inn ve Moesa vadilerinin dağlık bölgeleri ile 3 katlı bir su bölmesinden oluşur. Güneydoğu kesiminde tek resmî İsviçre Ulusal Parkı yer alır. Kuzey kesiminde dağlar, İsviçre Tektonik Arenası Sardona adı altında 2008 yılında UNESCO Dünya Mirası olarak jeolojik olarak ilan edilen bindirme fayın bir parçası olarak oluşturuldu.
-Kuzey kesiminde dağlar, İsviçre Tektonik Arenası Sardona adı altında 2008 yılında UNESCO Dünya Mirası olarak jeolojik olarak ilan edilen bindirme fayın bir parçası olarak oluşturuldu.
 Tabiat Parkı, bölgesel olarak desteklenen parklardan biridir.
-[[Dosya:Hiking Switzerland, Graubünden capital Chur.jpg|thumb|right|220px|Batıda Grisons'un başkenti Chur ve kaynağına doğru [[Ren]] vadisi.]]
+[[Dosya:Hiking Switzerland, Graubünden capital Chur.jpg|küçükresim|sağ|upright=1|Batıda Graubünden'in başkenti Chur ve kaynağına doğru [[Ren]] vadisi.]]
 Adula, Albula, Silvretta, Bernina, Bregaglia ve Rätikon sıradağları gibi dağ sıralarının çoğu geniş buzullara sahiptir. Orta bölgedeki dağ sıraları çok diktir ve Avrupa'nın en derin vadilerinden bazılarına sahiptir.
-Kuzeyde St. Gallen, kuzeybatıda Glarus, batıda Uri ve güneybatıda Ticino kantonlarıyla sınırlıdır. Başkent Chur'dur. Dünyaca ünlü St. Moritz ve Davos-Klosters tatil beldeleri, Arosa, Flims, Lenzerheide, Scuol-Sammnaun ve daha fazlası tüm yıl boyunca açık olan daha büyük turistik destinasyonlarla tamamlanan kantonda yer almaktadır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://en.graubuenden.ch/home.html?L=2&season=1 |başlık=Destinations on official tourism board Graubünden, Switzerland holiday destinations |erişimtarihi=17 Ocak 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110116215227/http://en.graubuenden.ch/home.html?L=2&season=1 |arşivtarihi=16 Ocak 2011 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>
+Kuzeyde St. Gallen, kuzeybatıda Glarus, batıda Uri ve güneybatıda Ticino kantonlarıyla sınırlıdır. Başkent [[Chur]]'dur. Dünyaca ünlü St. Moritz ve Davos-Klosters tatil beldeleri, Arosa, Flims, Lenzerheide, Scuol-Sammnaun ve daha fazlası tüm yıl boyunca açık olan daha büyük turistik destinasyonlarla tamamlanan kantonda yer almaktadır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://en.graubuenden.ch/home.html?L=2&season=1 |başlık=Destinations on official tourism board Graubünden, Switzerland holiday destinations |erişimtarihi=17 Ocak 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110116215227/http://en.graubuenden.ch/home.html?L=2&season=1 |arşivtarihi=16 Ocak 2011 |ölüurl=evet|df=dmy-all }}</ref>
 Graubünden her tarafı yağmurdan korunduğu için iklim kuraktır.
 ==Kültür==
-Kantonda çok sayıda ortaçağ kalesi (ve kalıntıları) vardır. Domleschg bölgesinde bu tür birçok örnek bulunur. Yakınlarda Zillis kilisesi bulunur. Kantonda üç Dünya Mirası Alanı bulunmaktadır: Aziz John Benedictine Manastırı, İsviçre Tektonik Arena Sardona ve Albula ve Bernina Manzaralarında Rhaetian Demiryolu.
+Kantonda çok sayıda Orta Çağ kalesi (ve kalıntıları) vardır. Domleschg bölgesinde bu tür birçok örnek bulunur. Yakınlarda Zillis kilisesi bulunur. Kantonda üç Dünya Mirası Alanı bulunmaktadır: Aziz John Benedictine Manastırı, İsviçre Tektonik Arena Sardona ve Albula ve Bernina Manzaralarında Rhaetian Demiryolu.
-Grisons, Bündnerfleisch adlı kurutulmuş dana eti inceliğiyle ve Bündner Nusstorte olarak bilinen fındık ve ballı turtasıyla tanınır. Ağırlıklı olarak Grison'un batı kesiminde yapılan bir diğer spesiyalite, pazı yapraklarına sarılmış et parçaları ile doyurucu köfte olan Capuns yemeği ünlüdür.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.grischuna.ch/Rezepte/CapunsE.html |başlık=Capuns recipe |erişimtarihi=17 Ağustos 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090901172616/http://www.grischuna.ch/Rezepte/CapunsE.html |arşivtarihi=1 Eylül 2009 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>
+Graubünden, Bündnerfleisch adlı kurutulmuş dana eti inceliğiyle ve Bündner Nusstorte olarak bilinen ceviz ve ballı turtasıyla tanınır. Ağırlıklı olarak Graubünden'in batı kesiminde yapılan bir diğer spesiyalite, pazı yapraklarına sarılmış et parçaları ile doyurucu köfte olan Capuns yemeği ünlüdür.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.grischuna.ch/Rezepte/CapunsE.html |başlık=Capuns recipe |erişimtarihi=17 Ağustos 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090901172616/http://www.grischuna.ch/Rezepte/CapunsE.html |arşivtarihi=1 Eylül 2009 |ölüurl=evet|df=dmy-all }}</ref>
 NF Yönetim Kurulu üyesi Raetia milli futbol takımı, bölgeyi uluslararası düzeyde temsil ediyor ve 2012 VIVA Dünya Kupası'nda yarıştı.
@@ 25. satır: / 24. satır: @@
 == Dış bağlantılar ==
 {{Commons kategori|Canton of Graubünden|<br>Canton of Graubünden<br>(Grisons)}}
-*[https://www.gr.ch/EN/Seiten/welcome.aspx Resmi Kanton websitesi]
+*[https://www.gr.ch/EN/Seiten/welcome.aspx Resmi Kanton websitesi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200610232018/https://www.gr.ch/EN/Seiten/welcome.aspx |tarih=10 Haziran 2020 }}
-*[http://www.graubunden.com Canton of Graubünden Tourism websitesi]
+*[http://www.graubunden.com Canton of Graubünden Tourism websitesi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201024055346/http://graubunden.com/ |tarih=24 Ekim 2020 }}
 *[https://web.archive.org/web/20130606131303/http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/en/index/regionen/kantone/gr/key.html Official Canton of Graubünden statistics website]
-{{İsviçre'nin en üst düzey idari birimleri}}
+{{İsviçre'nin kantonları}}
-{{İsviçre-yerleşim-taslak}}
+{{Otorite kontrolü}}
-[[Kategori:Graubünden]]
+[[Kategori:Graubünden (kanton)| ]]
 [[Kategori:İsviçre'nin kantonları]]
 [[Kategori:1803'te kurulan bölgeler ve ülkeler]]