(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)
İçeriğe atla

Nadiye Murad: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.808.151 değişiklik
Arşiv bağlantısı eklendi
İmmoBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.036.596 değişiklik
k →‎Yaşamı: dz., dz
 
(8 kullanıcı tarafından yapılan 10 ara revizyon gösterilmiyor)
34. satır: 34. satır:
| dipnotlar =
| dipnotlar =
}}
}}
'''Nadiye Murad''' ([[Arapça]]: نادية مراد), (d. 1993, Koço), Iraklı [[Yezidi]] insan hakları savunucusu.
'''Nadiye Murad''' ([[Arapça]]: نادیه مراد) (d. 1993, Koço), Iraklı [[Yezidi]] insan hakları savunucusu.


2014'te [[Kuzey irak|Kuzey Irak]]'ta [[Irak ve Şam İslam Devleti|Irak Şam İslam Devleti]] [[Irak ve Şam İslam Devleti|(IŞİD)]] terör örgütünün gerçekleştirdiği [[Irak ve Şam İslam Devleti'nin Yezîdî soykırımı|Yezidi katliamından]] kurtulan ve yaşadıklarını anlatabilen az sayıda kişiden biridir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2018/10/08/nadia-muradin-mucadelesi-insanligi-oteye-tasiyacak | başlık = Nadia Murad'ın mücadelesi insanlığı öteye taşıyacak | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 10 Ağustos 2018 | dil = tr-TR | çalışma = Gazete Duvar | ad = Ayşegül | soyadı = Karakülhancı | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220929003528/https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2018/10/08/nadia-muradin-mucadelesi-insanligi-oteye-tasiyacak | arşivtarihi = 29 Eylül 2022}}</ref> [[Cinsel şiddet|Cinsel şiddetin]] bir savaş silahı olarak kullanılmasına karşı mücadelesi nedeniyle birçok ödüle değer görüldü. [[Denis Mukwege]] ile beraber 2018'de [[Nobel Barış Ödülü]]'nün eş sahibidir.
2014'te [[Kuzey irak|Kuzey Irak]]'ta [[Irak ve Şam İslam Devleti|Irak Şam İslam Devleti]] [[Irak ve Şam İslam Devleti|(IŞİD)]] terör örgütünün gerçekleştirdiği [[Irak ve Şam İslam Devleti'nin Yezîdî soykırımı|Yezidi katliamından]] kurtulan ve yaşadıklarını anlatabilen az sayıda kişiden biridir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2018/10/08/nadia-muradin-mucadelesi-insanligi-oteye-tasiyacak | başlık = Nadia Murad'ın mücadelesi insanlığı öteye taşıyacak | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 10 Ağustos 2018 | dil = tr-TR | çalışma = Gazete Duvar | ad = Ayşegül | soyadı = Karakülhancı | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220929003528/https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2018/10/08/nadia-muradin-mucadelesi-insanligi-oteye-tasiyacak | arşivtarihi = 29 Eylül 2022}}</ref> [[Cinsel şiddet]]in bir savaş silahı olarak kullanılmasına karşı mücadelesi nedeniyle birçok ödüle değer görüldü. [[Denis Mukwege]] ile beraber 2018'de [[Nobel Barış Ödülü]]'nün eş sahibidir.


== Yaşamı ==
== Yaşamı ==
42. satır: 42. satır:


2015’te Almanya'ya yerleşti; [[Baden-Württemberg]] eyaletinde ikamet hakkı aldı. Yezidi katliamının tanınması için mücadele vermeye başladı. [[Stuttgart]]'taki Baden-Württemberg eyalet parlamentosunda 2016'da bir konuşma yaparak, terör örgütünün kendi halkına yaşattığı katliamı anlattı.
2015’te Almanya'ya yerleşti; [[Baden-Württemberg]] eyaletinde ikamet hakkı aldı. Yezidi katliamının tanınması için mücadele vermeye başladı. [[Stuttgart]]'taki Baden-Württemberg eyalet parlamentosunda 2016'da bir konuşma yaparak, terör örgütünün kendi halkına yaşattığı katliamı anlattı.
Aynı yılın yazında politikacılar, BM yetkilileri ve gazetecilerle görüşmeler yapmak üzere Berlin, New York ve Kanada'ya seyahat etti. Bu seyahati ABD'li film yönetmeni Alexandria Bombach tarafından ''Omuzlarında'' (2018) adıyla belgesel yapılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.latimes.com/entertainment/movies/la-et-mn-nadia-murad-film-20181005-story.html | başlık = 'On Her Shoulders' documents the quiet persistence of Nobel Peace Prize winner Nadia Murad | erişimtarihi = 29 Eylül 2022 | tarih = 5 Ekim 2018 | dil = en-US | çalışma = Los Angeles Times | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181006003405/https://www.latimes.com/entertainment/movies/la-et-mn-nadia-murad-film-20181005-story.html | arşivtarihi = 6 Ekim 2018}}</ref>
Aynı yılın yazında politikacılar, BM yetkilileri ve gazetecilerle görüşmeler yapmak üzere Berlin, New York ve Kanada'ya seyahat etti. Bu seyahati ABD'li film yönetmeni Alexandria Bombach tarafından ''Omuzlarında'' (2018) adıyla belgesel yapılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.latimes.com/entertainment/movies/la-et-mn-nadia-murad-film-20181005-story.html | başlık = 'On Her Shoulders' documents the quiet persistence of Nobel Peace Prize winner Nadia Murad | erişimtarihi = 29 Eylül 2022 | tarih = 5 Ekim 2018 | dil = en-US | çalışma = Los Angeles Times | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181006003405/https://www.latimes.com/entertainment/movies/la-et-mn-nadia-murad-film-20181005-story.html | arşivtarihi = 6 Ekim 2018}}</ref>


Eylül 2016'da [[Birleşmiş Milletler]] İyi Niyet Elçisi seçildi. Ekim 2016'da [[Avrupa Konseyi]] tarafından [[Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü]]'nü,<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.coe.int/en/web/portal/news-2016/-/asset_publisher/StEVosr24HJ2/content/vaclav-havel-human-rights-prize-2016-awarded-to-nadia-murad | başlık = Václav Havel Human Rights Prize 2016 awarded to Nadia Murad | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 10 Ekim 2016 | dil = en-GB | çalışma = Avrupa Konseyi web sitesi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220714160547/https://www.coe.int/en/web/portal/news-2016/-/asset_publisher/StEVosr24HJ2/content/vaclav-havel-human-rights-prize-2016-awarded-to-nadia-murad | arşivtarihi = 14 Temmuz 2022}}</ref>Aralık 2016'da kendisi gibi IŞİD'in elinden kurtulan insan hakları savunucusu Lamiya Başar'la beraber [[Avrupa Parlamentosu]] eksenindeki [[Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü]]'nü aldı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://tr.euronews.com/2016/10/27/sakharov-odulu-ne-ezidi-aktivistler-nadia-murad-ve-lamia-bashar-layik-goruldu | başlık = Sakharov Ödülü'ne Ezidi aktivistler Nadia
Eylül 2016'da [[Birleşmiş Milletler]] İyi Niyet Elçisi seçildi. Ekim 2016'da [[Avrupa Konseyi]] tarafından [[Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü]]'nü,<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.coe.int/en/web/portal/news-2016/-/asset_publisher/StEVosr24HJ2/content/vaclav-havel-human-rights-prize-2016-awarded-to-nadia-murad | başlık = Václav Havel Human Rights Prize 2016 awarded to Nadia Murad | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 10 Ekim 2016 | dil = en-GB | çalışma = Avrupa Konseyi web sitesi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220714160547/https://www.coe.int/en/web/portal/news-2016/-/asset_publisher/StEVosr24HJ2/content/vaclav-havel-human-rights-prize-2016-awarded-to-nadia-murad | arşivtarihi = 14 Temmuz 2022}}</ref> Aralık 2016'da kendisi gibi IŞİD'in elinden kurtulan insan hakları savunucusu Lamiya Başar'la beraber [[Avrupa Parlamentosu]] eksenindeki [[Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü]]'nü aldı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://tr.euronews.com/2016/10/27/sakharov-odulu-ne-ezidi-aktivistler-nadia-murad-ve-lamia-bashar-layik-goruldu | başlık = Sakharov Ödülü'ne Ezidi aktivistler Nadia Murad ve Lamia Bashar layık görüldü | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 27 Ekim 2016 | dil = Türkçe | çalışma = euronews | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161028135628/https://tr.euronews.com/2016/10/27/sakharov-odulu-ne-ezidi-aktivistler-nadia-murad-ve-lamia-bashar-layik-goruldu | arşivtarihi = 28 Ekim 2016}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/eu-affairs/20161024STO48414/nadia-murad-and-lamiya-aji-bashar-winners-of-2016-sakharov-prize | başlık = Nadia Murad and Lamiya Aji Bashar winners of 2016 Sakharov Prize | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 27 Ekim 2016 | dil = İngilizce | çalışma = Avrupa Parlamentosu web sitesi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170829122645/https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/eu-affairs/20161024STO48414/nadia-murad-and-lamiya-aji-bashar-winners-of-2016-sakharov-prize | arşivtarihi = 29 Ağustos 2017}}</ref>
Murad ve Lamia Bashar layık görüldü | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 27 Ekim 2016 | dil = Türkçe | çalışma = euronews | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161028135628/https://tr.euronews.com/2016/10/27/sakharov-odulu-ne-ezidi-aktivistler-nadia-murad-ve-lamia-bashar-layik-goruldu | arşivtarihi = 28 Ekim 2016}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/eu-affairs/20161024STO48414/nadia-murad-and-lamiya-aji-bashar-winners-of-2016-sakharov-prize | başlık = Nadia Murad and Lamiya Aji Bashar winners of 2016 Sakharov Prize | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 27 Ekim 2016 | dil = İngilizce | çalışma = Avrupa Parlamentosu web sitesi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170829122645/https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/eu-affairs/20161024STO48414/nadia-murad-and-lamiya-aji-bashar-winners-of-2016-sakharov-prize | arşivtarihi = 29 Ağustos 2017}}</ref>


Koço köyü Mayıs 2017'de IŞID kontrolünden kurtuldu.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.7sabah.com.tr/haber/15074/o-koy-isidden-kurtarildi-tuyler-urperten-aciklama-ve-bilgiler/ | başlık = O köy IŞİD'den kurtarıldı; Tüyler ürperten açıklama ve bilgiler | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 1 Haziran 2017 | çalışma = 7sabah.com.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220929005032/https://www.7sabah.com.tr/haber/15074/o-koy-isidden-kurtarildi-tuyler-urperten-aciklama-ve-bilgiler/ | arşivtarihi = 29 Eylül 2022}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nadiasinitiative.org/news/2017/05/28/a-statement-from-nadia-murad-regarding-the-liberation-of-kocho | başlık = A statement from Nadia Murad regarding the liberation of Kocho | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | dil = en-US | çalışma = Nadia's Initiative | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220929003534/https://www.nadiasinitiative.org/news/2017/05/28/a-statement-from-nadia-murad-regarding-the-liberation-of-kocho | arşivtarihi = 29 Eylül 2022}}</ref> Nadiye Murad, harap haldeki köyünü görmeye gitti ve Irak hükümetinden IŞIDlilerin yargılanması özel bir mahkeme kurmasını talep etti.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.rudaw.net/english/kurdistan/010620173 | başlık = Overcome with grief, Nadia Murad, ISIS survivor, returns to hometown | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 1 Haziran 2017 | çalışma = Rudaw.net | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170603154657/https://www.rudaw.net/english/kurdistan/010620173 | arşivtarihi = 3 Haziran 2017}}</ref>
Koço köyü Mayıs 2017'de IŞID kontrolünden kurtuldu.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.7sabah.com.tr/haber/15074/o-koy-isidden-kurtarildi-tuyler-urperten-aciklama-ve-bilgiler/ | başlık = O köy IŞİD'den kurtarıldı; Tüyler ürperten açıklama ve bilgiler | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 1 Haziran 2017 | çalışma = 7sabah.com.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220929005032/https://www.7sabah.com.tr/haber/15074/o-koy-isidden-kurtarildi-tuyler-urperten-aciklama-ve-bilgiler/ | arşivtarihi = 29 Eylül 2022}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nadiasinitiative.org/news/2017/05/28/a-statement-from-nadia-murad-regarding-the-liberation-of-kocho | başlık = A statement from Nadia Murad regarding the liberation of Kocho | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | dil = en-US | çalışma = Nadia's Initiative | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220929003534/https://www.nadiasinitiative.org/news/2017/05/28/a-statement-from-nadia-murad-regarding-the-liberation-of-kocho | arşivtarihi = 29 Eylül 2022}}</ref> Nadiye Murad, harap haldeki köyünü görmeye gitti ve Irak hükûmetinden IŞIDlilerin yargılanması özel bir mahkeme kurmasını talep etti.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.rudaw.net/english/kurdistan/010620173 | başlık = Overcome with grief, Nadia Murad, ISIS survivor, returns to hometown | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 1 Haziran 2017 | çalışma = Rudaw.net | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170603154657/https://www.rudaw.net/english/kurdistan/010620173 | arşivtarihi = 3 Haziran 2017}}</ref>


IŞID tarafından tutsak tutulduğu dönemi ve tanıklık ettiklerini Kasım 2017'de yayımlanan ''Son Kız: Esaretimin Hikayesi ve IŞİD'le Mücadelem'' adlı kitabında anlattı.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Murad ve Mukwege kimdir? | url = https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45759199 | yayıncı = BBC Türkçe | erişimtarihi = 8 Ekim 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181008174837/https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45759199 | arşivtarihi = 8 Ekim 2018 | ölüurl =hayır}}</ref>2018'de [[Kongo Demokratik Cumhuriyeti|Kongo]]lu doktor [[Denis Mukwege]] ile birlikte [[Nobel Barış Ödülü]]'ne değer görülen iki kişiden biri oldu. Nobel Barış Ödülü kazanan ilk Iraklı ve bu ödülü alan [[Malala Yousafzai]]’den sonra ikinci en genç kişidir.
IŞID tarafından tutsak tutulduğu dönemi ve tanıklık ettiklerini Kasım 2017'de yayımlanan ''Son Kız: Esaretimin Hikayesi ve IŞİD'le Mücadelem'' adlı kitabında anlattı.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Murad ve Mukwege kimdir? | url = https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45759199 | yayıncı = BBC Türkçe | erişimtarihi = 8 Ekim 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181008174837/https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45759199 | arşivtarihi = 8 Ekim 2018 | ölüurl =hayır}}</ref> 2018'de [[Kongo Demokratik Cumhuriyeti|Kongo]]lu doktor [[Denis Mukwege]] ile birlikte [[Nobel Barış Ödülü]]'ne değer görülen iki kişiden biri oldu. Nobel Barış Ödülü kazanan ilk Iraklı ve bu ödülü alan [[Malala Yousafzai]]’den sonra ikinci en genç kişidir.


Hükûmetleri ve uluslararası kuruluşları, Yezidi topraklarını kalkınması için ikna etmek üzere 2018'de ''Nadiye Girişimi'' adlı girişime öncülük etti. Girişim, çalışmalarını Nadiye'nin Irak'taki köyünün yeniden inşasına odaklamıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.indyturk.com/node/358096/d%C3%BCnya/ko%C3%A7o-k%C3%B6y%C3%BC-anma-yerine-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9Fecek-nadia-murad-ezidiler-i%C3%A7in-yeni-bir-k%C3%B6y-in%C5%9Fa-ediyor | başlık = Koço köyü anma yerine dönüşecek: Nadiye Murad Ezidiler için yeni bir köy inşa ediyor | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 12 Mayıs 2021 | dil = Türkçe | çalışma = Independent Türkçe | ad = Gülbahar | soyadı = Altaş | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210618081122/https://www.indyturk.com/node/358096/d%C3%BCnya/ko%C3%A7o-k%C3%B6y%C3%BC-anma-yerine-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9Fecek-nadia-murad-ezidiler-i%C3%A7in-yeni-bir-k%C3%B6y-in%C5%9Fa-ediyor | arşivtarihi = 18 Haziran 2021}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nadiasinitiative.org/nadias-initiative | başlık = Nadia's Initiative | erişimtarihi = 29 Eylül 2022 | dil = en-US | çalışma = Nadia's Initiative | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200417021223/https://www.nadiasinitiative.org/nadias-initiative | arşivtarihi = 17 Nisan 2020}}</ref>. Nadiye Murad, ayrıca BM İyi Niyet Elçisi olarak insan ticaretine maruz kalan kişilerin haklarını savunmak için çalışmalar yürütür.
Hükûmetleri ve uluslararası kuruluşları, Yezidi topraklarını kalkınması için ikna etmek üzere 2018'de ''Nadiye Girişimi'' adlı girişime öncülük etti. Girişim, çalışmalarını Nadiye'nin Irak'taki köyünün yeniden inşasına odaklamıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.indyturk.com/node/358096/d%C3%BCnya/ko%C3%A7o-k%C3%B6y%C3%BC-anma-yerine-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9Fecek-nadia-murad-ezidiler-i%C3%A7in-yeni-bir-k%C3%B6y-in%C5%9Fa-ediyor | başlık = Koço köyü anma yerine dönüşecek: Nadiye Murad Ezidiler için yeni bir köy inşa ediyor | erişimtarihi = 28 Eylül 2022 | tarih = 12 Mayıs 2021 | dil = Türkçe | çalışma = Independent Türkçe | ad = Gülbahar | soyadı = Altaş | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210618081122/https://www.indyturk.com/node/358096/d%C3%BCnya/ko%C3%A7o-k%C3%B6y%C3%BC-anma-yerine-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9Fecek-nadia-murad-ezidiler-i%C3%A7in-yeni-bir-k%C3%B6y-in%C5%9Fa-ediyor | arşivtarihi = 18 Haziran 2021}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nadiasinitiative.org/nadias-initiative | başlık = Nadia's Initiative | erişimtarihi = 29 Eylül 2022 | dil = en-US | çalışma = Nadia's Initiative | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200417021223/https://www.nadiasinitiative.org/nadias-initiative | arşivtarihi = 17 Nisan 2020}}</ref> Nadiye Murad, ayrıca BM İyi Niyet Elçisi olarak insan ticaretine maruz kalan kişilerin haklarını savunmak için çalışmalar yürütür.


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
58. satır: 57. satır:
== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==


* [https://www.nadiasinitiative.org Nadia'nın Girişimi]
* [https://www.nadiasinitiative.org Nadia'nın Girişimi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20220929004739/https://www.nadiasinitiative.org/ |tarih=29 Eylül 2022 }}
* [https://www.bbc.com/news/av/world-middle-east-35687900 How I escaped from Islamic State], BBC News, 29 Şubat 2026
* [https://www.bbc.com/news/av/world-middle-east-35687900 How I escaped from Islamic State] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20220929003526/https://www.bbc.com/news/av/world-middle-east-35687900 |tarih=29 Eylül 2022 }}, BBC News, 29 Şubat 2026
* [https://www.youtube.com/watch?v=9RRE1DWK8cU Omuzlaında (On Her Shoulders) belgeseli fragmanı],
* [https://www.youtube.com/watch?v=9RRE1DWK8cU Omuzlaında (On Her Shoulders) belgeseli fragmanı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20220929014718/https://www.youtube.com/watch?v=9RRE1DWK8cU |tarih=29 Eylül 2022 }},
{{Nobel Barış Ödülü}}
{{Nobel Barış Ödülü}}
{{Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü}}
{{Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü}}
81. satır: 80. satır:
[[Kategori:İnsan hakları istismarları kurbanları]]
[[Kategori:İnsan hakları istismarları kurbanları]]
[[Kategori:Bambi Ödülü sahipleri]]
[[Kategori:Bambi Ödülü sahipleri]]
[[Kategori:Iraklı kadınlar]]

16.41, 14 Aralık 2023 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Nadiye Murad
2018 yılında
DoğumNadia Murad Basee Taha
10 Mart 1993 (31 yaşında)
Koço Köyü, Irak
VatandaşlıkIrak
Önemli eser(ler)
  • Son Kız: Esaretimin Hikayesi ve IŞİD'le Mücadelem
  • Nadia'nın Girişimi
Ödüller

Nadiye Murad (Arapça: نادیه مراد) (d. 1993, Koço), Iraklı Yezidi insan hakları savunucusu.

2014'te Kuzey Irak'ta Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) terör örgütünün gerçekleştirdiği Yezidi katliamından kurtulan ve yaşadıklarını anlatabilen az sayıda kişiden biridir.[1] Cinsel şiddetin bir savaş silahı olarak kullanılmasına karşı mücadelesi nedeniyle birçok ödüle değer görüldü. Denis Mukwege ile beraber 2018'de Nobel Barış Ödülü'nün eş sahibidir.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1993 yılında Kuzey Irak'ta doğdu. Koço köyünde çobanlık ve çiftçilikle yaşamını sürdüren sıradan bir Ezidi ailesine mensuptu.[2] 15 Ağustos 2014 günü köyünde yaşayan halkı IŞİD militanları tarafından katledildi. Nadiye’nin annesi ve altı ağabeyi de öldürülenler arasındaydı. Kendisi ise Musul’a götürülerek binlerce Ezidi kızı ile birlikte IŞİD’in köle pazarlarında satıldı; çeşitli cinsel ve fiziksel şiddete maruz kaldı. Üç ay esir tutulduktan sonra kaçmayı başardı; Sünni Arap bir ailenin yanına sığındı. Ailenin yardımıyla IŞİD’in elindeki bölgeden kaçıp Duhok kentinde, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki bir mülteci kampına sığındı.[3]

2015’te Almanya'ya yerleşti; Baden-Württemberg eyaletinde ikamet hakkı aldı. Yezidi katliamının tanınması için mücadele vermeye başladı. Stuttgart'taki Baden-Württemberg eyalet parlamentosunda 2016'da bir konuşma yaparak, terör örgütünün kendi halkına yaşattığı katliamı anlattı. Aynı yılın yazında politikacılar, BM yetkilileri ve gazetecilerle görüşmeler yapmak üzere Berlin, New York ve Kanada'ya seyahat etti. Bu seyahati ABD'li film yönetmeni Alexandria Bombach tarafından Omuzlarında (2018) adıyla belgesel yapılmıştır.[4]

Eylül 2016'da Birleşmiş Milletler İyi Niyet Elçisi seçildi. Ekim 2016'da Avrupa Konseyi tarafından Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü'nü,[5] Aralık 2016'da kendisi gibi IŞİD'in elinden kurtulan insan hakları savunucusu Lamiya Başar'la beraber Avrupa Parlamentosu eksenindeki Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü'nü aldı.[6][7]

Koço köyü Mayıs 2017'de IŞID kontrolünden kurtuldu.[8][9] Nadiye Murad, harap haldeki köyünü görmeye gitti ve Irak hükûmetinden IŞIDlilerin yargılanması özel bir mahkeme kurmasını talep etti.[10]

IŞID tarafından tutsak tutulduğu dönemi ve tanıklık ettiklerini Kasım 2017'de yayımlanan Son Kız: Esaretimin Hikayesi ve IŞİD'le Mücadelem adlı kitabında anlattı.[11] 2018'de Kongolu doktor Denis Mukwege ile birlikte Nobel Barış Ödülü'ne değer görülen iki kişiden biri oldu. Nobel Barış Ödülü kazanan ilk Iraklı ve bu ödülü alan Malala Yousafzai’den sonra ikinci en genç kişidir.

Hükûmetleri ve uluslararası kuruluşları, Yezidi topraklarını kalkınması için ikna etmek üzere 2018'de Nadiye Girişimi adlı girişime öncülük etti. Girişim, çalışmalarını Nadiye'nin Irak'taki köyünün yeniden inşasına odaklamıştır.[12][13] Nadiye Murad, ayrıca BM İyi Niyet Elçisi olarak insan ticaretine maruz kalan kişilerin haklarını savunmak için çalışmalar yürütür.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Karakülhancı, Ayşegül (10 Ağustos 2018). "Nadia Murad'ın mücadelesi insanlığı öteye taşıyacak". Gazete Duvar. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  2. ^ "Nobel Barış Ödüllü Nadia Murad'ın Öyküsü: Son Kız". Artfulliving.com.tr. 3 Mart 2019. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022. 
  3. ^ Messner, Laura (8 Ekim 2018). "IŞİD Esaretinden Nobel'e… Nadia Murad'ı Tanıyalım". Bianet. 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "'On Her Shoulders' documents the quiet persistence of Nobel Peace Prize winner Nadia Murad". Los Angeles Times (İngilizce). 5 Ekim 2018. 6 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  5. ^ "Václav Havel Human Rights Prize 2016 awarded to Nadia Murad". Avrupa Konseyi web sitesi (İngilizce). 10 Ekim 2016. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  6. ^ "Sakharov Ödülü'ne Ezidi aktivistler Nadia Murad ve Lamia Bashar layık görüldü". euronews. 27 Ekim 2016. 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  7. ^ "Nadia Murad and Lamiya Aji Bashar winners of 2016 Sakharov Prize". Avrupa Parlamentosu web sitesi (İngilizce). 27 Ekim 2016. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  8. ^ "O köy IŞİD'den kurtarıldı; Tüyler ürperten açıklama ve bilgiler". 7sabah.com.tr. 1 Haziran 2017. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  9. ^ "A statement from Nadia Murad regarding the liberation of Kocho". Nadia's Initiative (İngilizce). 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  10. ^ "Overcome with grief, Nadia Murad, ISIS survivor, returns to hometown". Rudaw.net. 1 Haziran 2017. 3 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  11. ^ "Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Murad ve Mukwege kimdir?". BBC Türkçe. 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2018. 
  12. ^ Altaş, Gülbahar (12 Mayıs 2021). "Koço köyü anma yerine dönüşecek: Nadiye Murad Ezidiler için yeni bir köy inşa ediyor". Independent Türkçe. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  13. ^ "Nadia's Initiative". Nadia's Initiative (İngilizce). 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nadiye_Murad&oldid=30752345" sayfasından alınmıştır