Mağrip: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

20.06, 30 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Mağrip (Arapça: المغرب العربي, el-Mağribü'l-ʿArabî), kuzeybatı Afrika bölgesi. Tarihte, Müslüman idaresi sırasında İber Yarımadası, Malta ve Sicilya'yı da içerirdi.

Günümüzde Mağrip, dar manada Tunus, Cezayir, Fas ve Batı Sahra'yı içerir. Libya ve Moritanya'nın da bunlara eklenmesiyle "Geniş Mağrip" diye adlandırılabilecek bölge ortaya çıkar.

Afrika'nın geri kalanından Atlas Dağları ve Sahra Çölü ile ayrılan Mağrip ülkeleri, Akdeniz coğrafi ve kültürel olarak Akdeniz havzasının bir parçası sayılabilir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölge Araplar tarafından fethedilmesinin ardından 8. yüzyılda merkezi bir siyasi idareye kavuştu. Muvahhidler döneminde (1159-1229) tekrar birleşen bölge ardından tekrar birleşmemek üzere parçalandı. Osmanlı idaresi, doğu Mağrip ülkeleri olan Cezayir, Tunus ve Libya üzerinde hüküm sürdü. Bu dönemde, Türk kültürü ve etnik Türkler de bölgeye yerleştiler.

19. yüzyıldan itibaren Mağrip ülkelerinin büyük bölümü Fransız idaresine girdiler. Batı Sahra ve Fas'ın bazı şehirleri ise İspanya tarafından ilhak edildi. Buna karşılık Libya, İtalya kontrolüne girdi.

20. yüzyılda Fas'taki İspanyol şehirleri Ceuta ve Mellila hariç bu bölgeler bağımsızlıklarına kavuştular. Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Moritanya, 1989'da Arap Mağrip Birliği'ni kurdular. Muammer Kaddafi tarafından bir Arap üst-devleti fikri olarak ortaya çıkan bu birlik, zamanla bir ortak pazara dönüşmeyi hedeflemektedir. Ancak üye ülkelerdeki siyasi istikrarsızlıklar, toplumsal ve iktisadi karışıklıklar bu hedefe ulaşmayı engellemektedir.^[1]

Toplum ve kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Mağrip, Berberilerin en yoğun olarak yaşadığı ve Berberi kültürünün en yoğun şekilde görüldüğü bir bölgedir. Bölge aynı zamanda, Arap kültürünün bir alt bölgesi özelliği gösterir. Örneğin Mağrip ülkelerinin kuskusa dayanan ortak bir mutfak kültürü vardır. Buna karşın Mısır ve doğu Arap mutfakları pirince dayanır. Habib Burgiba da Mağrip ülkelerini tanımlarken kuskusun ortak özellik olmasına değinir.

Ortak kültürün özellikleri Malta gibi çevre ülkelerde de hissedilir. Mesela modern Malta dili, Arapçanın Mağrip ülkelerinde konuşulan aksanından bir dildir.

Bölgedeki önemli etnik azınlıklar Yahudiler, Kuloğlu Türkleri ve sömürgecilik döneminde yerleşen, Pied-noir olarak anılan Fransızlardır.

Mağrip ülkeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Cezayir
Libya
Moritanya
Fas
Tunus
Batı Sahra - Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (de facto)
Septe, İspanyanın Mağrip bölgesindeki özerk toprağı
Melilla, İspanyanın Mağrip bölgesindeki özerk toprağı

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Arap Mağrip Birliği

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Maghreb". The Columbia Encyclopedia, altıncı baskı. 2001-05. 14 Ekim 2008 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2009.

[1] "Maghreb". The Columbia Encyclopedia, altıncı baskı. 2001-05. 14 Ekim 2008 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2009.

[1]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-[[Dosya:Maghreb2.PNG|thumbnail|sağ|300px|Mağrip]]
+[[Dosya:Maghreb2.PNG|thumbnail|sağ|upright=1.36|Mağrip]]
-'''Mağrip''' (Arapça: المغرب العربي, '''el Mağrib el Arabi'''), kuzeybatı [[Afrika]] [[bölge]]si. Tarihte, Müslüman idaresi sırasında [[İber Yarımadası]], [[Malta]] ve [[Sicilya]]'yı da içerirdi.
+'''Mağrip''' (Arapça: المغرب العربي, '''el-Mağribü'l-ʿArabî'''), kuzeybatı [[Afrika]] [[bölge]]si. Tarihte, Müslüman idaresi sırasında [[İber Yarımadası]], [[Malta]] ve [[Sicilya]]'yı da içerirdi.
 Günümüzde Mağrip, dar manada [[Tunus]], [[Cezayir]], [[Fas]] ve [[Batı Sahra]]'yı içerir. [[Libya]] ve [[Moritanya]]'nın da bunlara eklenmesiyle "Geniş Mağrip" diye adlandırılabilecek bölge ortaya çıkar.
@@ 11. satır: / 11. satır: @@
 . yüzyıldan itibaren Mağrip ülkelerinin büyük bölümü [[Fransızlar|Fransız]] idaresine girdiler. [[Batı Sahra]] ve Fas'ın bazı şehirleri ise [[İspanya]] tarafından ilhak edildi. Buna karşılık Libya, [[İtalya]] kontrolüne girdi.
-. yüzyılda Fas'taki İspanyol şehirleri [[Ceuta]] ve [[Mellila]] hariç bu bölgeler bağımsızlıklarına kavuştular. Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Moritanya, 1989'da [[Arap Mağrip Birliği]]'ni kurdular. [[Muammer Kaddafi]] tarafından bir Arap üst-devleti fikri olarak ortaya çıkan bu birlik, zamanla bir ortak pazara dönüşmeyi hedeflemektedir. Ancak üye ülkelerde, özellikle Cezayir'daki toplumsal ve iktisadi karışıklıklar bu hedefe ulaşmayı engellemektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bartelby.com/65/ma/Maghreb.html | başlık = Maghreb | erişimtarihi = 16 Mayıs 2009 | biçim = html | iş = The Columbia Encyclopedia, altıncı baskı.  2001-05. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20081014022157/http://www.bartelby.com/65/ma/Maghreb.html | arşivtarihi = 14 Ekim 2008 | ölüurl =evet}}</ref>
+. yüzyılda Fas'taki İspanyol şehirleri [[Ceuta]] ve [[Melilla|Mellila]] hariç bu bölgeler bağımsızlıklarına kavuştular. Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Moritanya, 1989'da [[Arap Mağrip Birliği]]'ni kurdular. [[Muammer Kaddafi]] tarafından bir Arap üst-devleti fikri olarak ortaya çıkan bu birlik, zamanla bir ortak pazara dönüşmeyi hedeflemektedir. Ancak üye ülkelerdeki siyasi istikrarsızlıklar, toplumsal ve iktisadi karışıklıklar bu hedefe ulaşmayı engellemektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bartelby.com/65/ma/Maghreb.html | başlık = Maghreb | erişimtarihi = 16 Mayıs 2009 | biçim = html | iş = The Columbia Encyclopedia, altıncı baskı. 2001-05. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20081014022157/http://www.bartelby.com/65/ma/Maghreb.html | arşivtarihi = 14 Ekim 2008 | ölüurl =evet}}</ref>
 == Toplum ve kültür ==
-Mağrip, [[Berberiler]]in en yoğun olarak yaşadığı ve Berberi kültürünün en yoğun şekilde görüldüğü bir bölgedir. Bölge aynı zamanda, Arap kültürünün bir alt bölgesi özelliği gösterir. Örneğin Mağrip ülkelerinin [[kuskus]]a dayanan ortak bir mutfak kültürü vardır. Buna karşın [[Mısır]] ve doğu Arap mutfakları prince dayanır. [[Habib Burgiba]] da Mağrip ülkelerini tanımlarken kuskusun ortak özellik olmasına değinir.
+Mağrip, [[Berberiler]]in en yoğun olarak yaşadığı ve Berberi kültürünün en yoğun şekilde görüldüğü bir bölgedir. Bölge aynı zamanda, Arap kültürünün bir alt bölgesi özelliği gösterir. Örneğin Mağrip ülkelerinin [[kuskus]]a dayanan ortak bir mutfak kültürü vardır. Buna karşın [[Mısır]] ve doğu Arap mutfakları pirince dayanır. [[Habib Burgiba]] da Mağrip ülkelerini tanımlarken kuskusun ortak özellik olmasına değinir.
 Ortak kültürün özellikleri Malta gibi çevre ülkelerde de hissedilir. Mesela modern [[Maltaca|Malta dili]], Arapçanın Mağrip ülkelerinde konuşulan aksanından bir dildir.
-Bölgedeki önemli etnik azınlıklar [[Yahudiler|Yahudi]]ler ve [[sömürgecilik]] döneminde yerleşen, [[Pied-noir]] olarak anılan [[Fransızlar|Fransız]]lardır.
+Bölgedeki önemli etnik azınlıklar [[Yahudiler|Yahudi]]ler, [[Kuloğlu Türkleri]] ve [[sömürgecilik]] döneminde yerleşen, [[Pied-noir]] olarak anılan [[Fransızlar|Fransız]]lardır.
 == Mağrip ülkeleri ==
+* {{Bayraksimge|Cezayir}} [[Cezayir]]
-* {{DZA}}
-* {{bayraksimge|Libya}} [[Libya]]
+* {{Bayraksimge|Libya}} [[Libya]]
-* {{bayraksimge|Moritanya}} [[Moritanya]]
+* {{Bayraksimge|Moritanya}} [[Moritanya]]
-* {{MAR}}
+* {{Bayraksimge|Fas}} [[Fas]]
+* {{Bayraksimge|Tunus}} [[Tunus]]
-* {{TUN}}
-* {{Bayraksimge|Batı Sahra}} (de facto)
+* {{Bayraksimge|Batı Sahra}} [[Batı Sahra]] - [[Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti]] (de facto)
 * {{Bayraksimge|Ceuta}} [[Septe]], [[İspanya]]nın Mağrip bölgesindeki özerk toprağı
 * {{Bayraksimge|Melilla}} [[Melilla]], [[İspanya]]nın Mağrip bölgesindeki özerk toprağı