The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.
sərbəstə ensiklopedijə kom harki bəzyne sərost kardej.
Həftə vyžnijə nyvyštəj
NASA loqotip NASA (ing. National Aeronautics and Space Administration, "Milli Aeronavtika və Kosmik Idorəbykə") AIŠ-i mylki kosmik progrəmon bə žimon dəvordonije gorə perosnijə ičro kardə kišvərə agentlijie. NASA, 1958-nə sori fevralədə bino byə NASA agentli xələfe. 2006-nə sori fevralə mangədə NASA ǧəbul kardə missijə “Kosmik tədǧiǧətonədə ijən elmi kəšfonədə avangard bej”e. NASA bə žimon ovoštonijə elmi tədǧiǧaton əsosən de Zəmini Mušahidə Sistemi, Zəmin planeti tikəjən cok mušahidə karde, heliofizikə ijən astrofizikə elmon tikəjən nyǧylijədə omute ijən avtomatinə sistemon vositə Həši sistemi aid byə fəza čisimon kəšf kardə koj əhotə kardeje. NASA 18 800 kəs ko kardəkəsyš heste. Agentlij dastə kardə xəbon rəjrə bə čo kišvəron ijən bejnəlxəlǧ təškiləton pevylo kardə.
Tarixyš
1957-nə oktjabri 4-ədə SSR iminə kərə bə kosmos suni pejkyš vadoj AIŠ-i yštə tožə bino kardə kosmik progrəmi ǧyrbəǧ karde məčburyş karde. AIŠ kongresi SSR yn gəmi kišvəri milli betəhlukə tərəf kardə bənə təhdid ǧyjmətyş noj ijən dastpocə bə hərəkət ovašte xəbəš doj. 7 mang dəvom kardə no-pegəton nətičədə tožə kosmik agentlik bino noj həxədə bə rozi oməj. Yn agentlijəti bino noj gornə xysusi komissijə NASA binošon karde. NASA ijən vej de elm odəmon, həmən nemes elm mytəxəssisi byə Verner fon Brauni no-pegətonyš barde. De komissijə məsləhəti 1958-nə ijuli 29-də tožə kosmik agentlik NASA əsosyšon noj.
(
bə məǧolə dəvarde... )
Vyžnijə nyvyštəj
Kuəzingi nəǧyl kəšə rəsm Tolyšə xəlǧi nəǧylon — tolyšə xəlǧi šifohi ofəjevonəti əsəron. Avestəku rišə pegətəšone, taryxi vərəǧonku dəvardən ijən tolyšə mədənijətədə ve barzə vyrə gətejdə. Əvon handəkəson hele kardejdən odəmə səbarzi, rufi sərvəton ijən pokə ešǧi hisson ogəte, kom lap aktuale cəmə vaxtədə, əvon tovsijə kardejdən xošxosjətəti ijən humanizmi barz kardejdən.
Tədǧyǧotəvonon de tolyšə folklori hələ XIX əsrədə həmrəǧ bejdəbin. Iminə tolyšə folklori nymunon dijə karde bəbe cy miəllimi Tejmurbek Bajraməlibekovi əsəronədə, məsələm 1894—1899 soronədə «Ǧafǧazi tojfon ijən vyron təsvir kardə məčmuə». Bajraməlibekovi se gylə məǧolonədə tolyšə nəǧylon, əfsonon ijən bovon barədə nyvyštyše.
Tolyšə nəǧylonədə čurbəčurə personažon hestin: Div,
Alažen , Alamerd, Ivyžəli, Əždəho, aǧylmandə həjvonon, igidə zoon komon yštəni divon dastonku peroxnijedən, zyrəkə vəju ki de yštə aǧyli iškilon həl kardejdə. Žygo həmmə tolyšə nəǧylon ǧədimiku bə ysət cəmə əčdodon mydrikəti nišon dojdə. (
bə dumo dəvarde... )
Vikipedija cice?
Vikipedija (ing.
Wikipedia ) — internetədə ozodə, ce dynjo cand gylə xəlǧi zyvonədə de viki texnoloži cəmi bəštəxoši pesoxtə byə, əcəj pesoxtə odəmon pevylo kardə ensiklopedijəj. Cəj pesoxtomoniku žygošəj, mylxəs 2001-nə sori navonəni mangonku okoədəjonyš ružbəruž hejve bedə. Ym ensklopedijə ružbəruž tikəjən ve čər bedə. İnternetədə (Vikipedija) de texnloži cəmi koəkə ənhorə ozodə onlajn ensklopedijəj. Cəj bino 1999-nə soriku pegətə bedə. Ce lo sərredaktor ijən onəkəs Larri Senger ijən Bomis nomədə kompanijədə koəkə sərdor by lojro pulədə Čimmi Uels Viki texnoloži binoədə onlajn ensklopedijə tumo kardejro bə i čo rajsə oməjn. Cəj nomyšon Nupedija (Nu Pedija.čom)-šon nošone. Nupedija virtualə ensiklopedija 2000-nə soriku bə ko dəšej. Ingilisi zyvonədə pesoxtə bə ym ensklopedija bənəj viki sajti zyne nəbi. Əcəj bino alimon ijən sənətkon əjo noə bə nyvyštəjon sərisof kardə be. Nupedijadaə nyvyštəjon noj ko elangero 2003-nə sori əcəj bastej roədə bə raj oməjn. Nupedija baste ləzədə əjo 24 təmom bə 74 osəǧandə nyvyštəjon hestbin. Binoš ce Nupedijaku pegətə bə Vikipedija ožə ensklopedija 2001-nə soriku internetədə bə ko dəše. Ce Vikipedija Nuperijaku fərǧyš əve ki,əjo har xonəxo dəše zyndə cəjo əjo nyvyštəjon sərostə karde zyndə. Əve ym ko bə Vikipedija ovč ijan zangin be təkomyš doše. Ensklopedijə nom ce ingilisi texnolži “wiki “ syxaniku mandə. Ce Vikipedija onoə xonəxon Čimmi Uejls ijən Larri Senger sof bə čo fəlsəfə bešt dəbasəbin. Əvon dylyšonbe sof čo cəmisə gardə fəlsəfə, ce dynjo həmmə havərisə šə internet ensklopedijə onən. Ym ovardemon ovandin bej, kyrt gələ vaxtədə Vikipedika ce dynjo 25 sajton dylədə de cokə nomi čər be. 2009-nə sori ce ingilisi zyvonədə bešə Vikipedija internetədə ce dynjo ən ve handə sajton dylədə bə 1-nə vyrə bešə
bə dumo dəvard...
Akaunt / Nyvyšte
Taryxədə ymružnə ruž
1497 — Amerigo Vespucci bə “Tožə Dynjo” nəvemon bešej.1824 — Londonədə Milli Galereja bə odəmon dim ož bej.1940 — II Dynjo Čang : Vermaxt bə Belcika, bə Niderland ijən bə Luksemburga dəšej.1940 — Uinston Cercill Cy Dyždə Britanijə nəxos vəzir bej.1981 — Fransua Mitteran cy Fransa iminə sosilistə prezdent bej.1994 — Nelson Mandela cy Nysoə Afrika Respublika iminə sijodimə prezdent səcynjə bedə.2005 — Čorč U. Buši Tiflisədə ehandymonədə gylə erməni cəjyš gumbaraš ǧandyše.Ruži vyžnijə šikil
«Ribejru-du-Kavalo» dənyštəčo Arrabida Təbijətə parkədə, Setubal məhol, Ispanijə Zyndəjon?
"Titanik"i film "Titanik"i yštənisən boho bə sə oməj.
1935 sorədə Lankonədə Tolyšə teətr yštə ko bino kardyše.
Dynjoədə ən ǧədimə universiteti əsos 989-nə sorədə noə Misiri əl-Əzhər universitete.
1893-nə sordə Urusijətd ə caj kašte bino noj byə.
1976 sorədə Lija Aleksandrovna Pirejko iminə tolyšə-urusə luǧət cap kardyše.
Atakama dašti kali vyronədə 400 sorisə bəbe vote ki, voš vojdəni.
Ženon takardə kəpot 1400 sor cymi bə nav bə əməl omə.
Širəli Muslimovi vəjə de «ləgguti » dəvardəŠymə yštənpərədə pərejədə šymə mu 2 kərə rə dyroz bedən.
Bə “Coca-Cola” rang umžən nykən əv havz bəbe.
Ǧədim Romədə šišədə hozy kardə ǧabon tely inən nyǧəku boho bedəbin.
Platformon
Ičtimoijə portal Dastək Səforət For Wikipedia-related communication in languages other than Talysh Sijosət Xəbon Collaboration First article
Kategorijon
