Arap dili: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut
Content deleted Content added
uj r2.7.2) (robot goşdy: frr:Araabisk |
uj 95.85.102.56 (Çekişme) tarapyndan edilen özgerdişler Styyx tarapyndan redaktirlenen soňky wersiýasyna yzyna getirildi. Bellik: Yza gaýdyp gelmek |
||
| (40 intermediate revisions by 21 users not shown) | |||
| Setir 1: | Setir 1: | ||
{{Infobox Language |
|||
'''Arap dili''' ('''أللغة العربية''' al-lugatu-l-‘arabiyyah) - Afraziýa dil maşgalasynyň semit şahasyna degişli dil. Arab dili 280 million adam üçin ene dilidir we ýene 50 million adam ony ikinji dil hökmünde ulanýarlar. Ýazuwy arap elipbiýiniň esasynda. Bu dil 26 döwletiň resmi dili we Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambeýasynyň 6 sany resmi we iş dilleriniň biri. Arap dili şu ýurtlarda resmi: |
|||
|name= Arapça |
|||
Oman, Birleşen Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Bahreýn, Kuweýt, Saud Arabystany Patşalygy (SAP), [[Yrak]], Ýemen, Iordaniýa, [[Siriýa]], Liwan, Izrail, [[Müsür]], Sudan, Eritreýa, Jibuti, Somali, Somalilend, Komor adalary, Liwiýa, Çad, Tunis, Aljir, Marokko, Günbatar Sahara, Mawritaniýa. |
|||
|nativename={{lang|ar|العربية}} ''{{transl|tk|ALA|Al-arabiyya}}'' |
|||
| pronunciation=[arabiyya] |
|||
|states=[[Saud Arabystan]], [[Müsür]] |
|||
|familycolor= Aziýa, Afrika |
|||
|fam1 = Semit dili |
|||
|speakers = ≈240 million adam |
|||
|nation = Saud Arabystan, Müsür, ... |
|||
|script=Arap elipbiýi (Arap harfy) |
|||
|agency=Organisation of Islamic Cooperation |
|||
|iso1=ar|iso2=ara|iso3=ara|map=[[file:Arabic_speaking_world.svg|220px|thumb|1. Ýaşyl reňk — resmi dil.<br>2. Gök — Ýurduň aglaba böleginiň dili.]]}} |
|||
'''Arap dili''' ({{lang-ar2|اللغة العربية}} — {{ipa-ar|Al_arabic.ogg|al-lugatu-l-‘arabiyyah}}) —Afraziýa dil maşgalasynyň [[Sami dilleri|sami şahasyna]] degişli dil. Arab dili 280 million adam üçin ene dilidir we ýene 50 million adam ony ikinji dil hökmünde ulanýarlar. Ýazuwy arap elipbiýiniň esasynda. Bu dil 26 döwletiň resmi dili we Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambeýasynyň 6 sany resmi we iş dilleriniň biri. Arap dili şu ýurtlarda resmi: |
|||
Oman, Birleşen Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Bahreýn, Kuweýt, [[Saud Arabystan]]y Patşalygy (SAP), [[Yrak]], Ýemen, Iordaniýa, [[Siriýa]], Lübnan, Ysraýyl, [[Müsür]], Sudan, Eritreýa, Jibuti, Somaliýa, Somaliland, Komor adalary, Libiýa, Çad, Tunis, Jezair, Fas, Günbatar Sahara, Muritaniýa. |
|||
== Hat ýazuw == |
|||
[[Kategoriýa:Diller]] |
|||
Arapça hat sagdan çepe ýazylýar. Arapçada baş harp ýok, ýagny adamyň ady bolsun ýa-da şoňa meňzeş uly ýazylýan harplaryň hemmesi şol bir deňlikde ýazylýar. |
|||
Arap dilinde ({{lang-ar2|ـه}} — ''h'') we ({{lang-ar2|ـة}} — ''t'') harplar haýsy hem bolsa sözüň ýa-da sözlemiň iň soňky sözüniň soňunda gelse ol harpa we yzynda duran çekimlä ses berilmeýär. |
|||
'''Mysal üçin:''' |
|||
[[ace:Bahsa Arab]] |
|||
# {{lang-ar2|اللَّه}} — [[Alla]] — ýeketäk Hudaý. |
|||
[[af:Arabies]] |
|||
# {{lang-ar2|قِيَامَة}} — ''kyýämä'' — [[kyýamat|direliş]]. |
|||
[[als:Arabische Sprache]] |
|||
# {{lang-ar2|كَمِهَ}} — ''kämi'' — körlük. |
|||
[[am:ዓረብኛ]] |
|||
[[an:Idioma arabe]] |
|||
Arap dilinde sözlemde haýsy sözüň başynda {{lang-ar2|ٱلـ}} — ''äl'' bar bolsa, onda şol sözüň öňündäki söz bilen birikdirilip okalýar. Ýagny başdaky [ä] harpy taşlanyp, öňdäki sözüň soňky çekimlisi okalýar. Meselem: |
|||
[[ang:Arabisc sprǣc]] |
|||
* ({{lang-ar2|بِسْمِ ٱللَّهِ}} — [[﷽|Bismillä]]). |
|||
[[ar:لغة عربية]] |
|||
Eger-de şäddä [äl]-iň yzynda bar bolsa, onda [äl] hem taşlanyp L harpa derek şäddäniň duran harpy okalýar. Meselem: |
|||
[[arc:ܠܫܢܐ ܥܪܒܝܐ]] |
|||
* {{lang-ar2|إِذَا ٱلشَّمۡسُ كُوِّرَتۡ}} — ''izäş şämsu kuwwiråt'' — Gün düýrülip, gatlanan wagty!<ref>[[Kuran]] sura №81, aýat №1.</ref> |
|||
[[arz:لغه عربى]] |
|||
== Harplyk == |
|||
[[ast:Árabe]] |
|||
{| class="wikitable center" |
|||
[[az:Ərəb dili]] |
|||
!colspan="7"|Arap harplygy<ref>https://elar.urfu.ru/bitstream/10995/55423/1/978-5-7996-2181-0_2017.pdf</ref> |
|||
[[bat-smg:Arabu kalba]] |
|||
|- |
|||
[[bcl:Arabe]] |
|||
!rowspan="2"|№ |
|||
[[be:Арабская мова]] |
|||
!rowspan="2"|Harfyň<br>ady |
|||
[[be-x-old:Арабская мова]] |
|||
!rowspan="2"|Berýän<br>sesi |
|||
[[bg:Арабски език]] |
|||
!colspan="4"|Harpyň sözdäki ýeri |
|||
[[bjn:Bahasa Arap]] |
|||
|- |
|||
[[bn:আরবি ভাষা]] |
|||
!soňynda |
|||
[[bo:ཨ་རབ་སྐད།]] |
|||
!ortasynda |
|||
[[br:Arabeg unvan]] |
|||
!başynda |
|||
[[bs:Arapski jezik]] |
|||
!aýratynlykda |
|||
[[ca:Àrab]] |
|||
|- |
|||
[[ce:Jarboyn mott]] |
|||
!1 |
|||
[[ceb:Inarabigo]] |
|||
|[[ا|älif]] |
|||
[[ckb:زمانی عەرەبی]] |
|||
|ä, a |
|||
[[co:Lingua àraba]] |
|||
|{{ar2|ـا}} |
|||
[[crh:Arap tili]] |
|||
|{{ar2|ـا}} |
|||
[[cs:Arabština]] |
|||
|{{ar2|ا}} |
|||
[[cu:Аравьскъ ѩꙁꙑкъ]] |
|||
|{{ar2|ا}} |
|||
[[cv:Арап чĕлхи]] |
|||
|- |
|||
[[cy:Arabeg]] |
|||
!2 |
|||
[[da:Arabisk (sprog)]] |
|||
|[[ب|bä]] |
|||
[[de:Arabische Sprache]] |
|||
|b |
|||
[[diq:Erebki]] |
|||
|{{ar2|ـب}} |
|||
[[dsb:Arabska rěc]] |
|||
|{{ar2|ـبـ}} |
|||
[[dv:ޢަރަބި]] |
|||
|{{ar2|بـ}} |
|||
[[el:Αραβική γλώσσα]] |
|||
|{{ar2|ب}} |
|||
[[eml:Areb]] |
|||
|- |
|||
[[en:Arabic language]] |
|||
!3 |
|||
[[eo:Araba lingvo]] |
|||
|[[ت|tä]] |
|||
[[es:Idioma árabe]] |
|||
|t |
|||
[[et:Araabia keel]] |
|||
|{{ar2|ـت}} |
|||
[[eu:Arabiera]] |
|||
|{{ar2|ـتـ}} |
|||
[[ext:Luenga árabi]] |
|||
|{{ar2|تـ}} |
|||
[[fa:زبان عربی]] |
|||
|{{ar2|ت}} |
|||
[[fi:Arabian kieli]] |
|||
|- |
|||
[[fiu-vro:Araabia kiil]] |
|||
!4 |
|||
[[fo:Arábiskt mál]] |
|||
[[ |
|[[ث|sä]] |
||
|s |
|||
[[frp:Arabo]] |
|||
|{{ar2|ـث}} |
|||
[[frr:Araabisk]] |
|||
|{{ar2|ـثـ}} |
|||
[[fy:Arabysk]] |
|||
|{{ar2|ثـ}} |
|||
[[ga:An Araibis]] |
|||
|{{ar2|ث}} |
|||
[[gag:Arab dili]] |
|||
|- |
|||
[[gan:阿拉伯語]] |
|||
!5 |
|||
[[gd:Arabais]] |
|||
|[[ج|jim]] |
|||
[[gl:Lingua árabe]] |
|||
|j |
|||
[[gn:Áraveñe'ẽ]] |
|||
|{{ar2|ـج}} |
|||
[[got:𐌰𐍂𐌰𐌱𐌹𐍃𐌺𐍃]] |
|||
|{{ar2|ـجـ}} |
|||
[[gv:Arabish]] |
|||
|{{ar2|جـ}} |
|||
[[hak:Â-lâ-pak-ngî]] |
|||
|{{ar2|ج}} |
|||
[[haw:‘Ōlelo ‘Alapia]] |
|||
|- |
|||
[[he:ערבית]] |
|||
!6 |
|||
[[hi:अरबी भाषा]] |
|||
|[[ح|hä]] |
|||
[[hif:Arbii bhasa]] |
|||
|h |
|||
[[hr:Arapski jezik]] |
|||
|{{ar2|ـح}} |
|||
[[hsb:Arabšćina]] |
|||
|{{ar2|ـحـ}} |
|||
[[hu:Arab nyelv]] |
|||
|{{ar2|حـ}} |
|||
[[hy:Արաբերեն]] |
|||
|{{ar2|ح}} |
|||
[[ia:Lingua arabe]] |
|||
|- |
|||
[[id:Bahasa Arab]] |
|||
!7 |
|||
[[ilo:Pagsasao nga Arábiko]] |
|||
|[[خ|ho]] |
|||
[[io:Arabiana linguo]] |
|||
|h |
|||
[[is:Arabíska]] |
|||
|{{ar2|ـخ}} |
|||
[[it:Lingua araba]] |
|||
|{{ar2|ـخـ}} |
|||
[[iu:ᐊᕋᕕ]] |
|||
|{{ar2|خـ}} |
|||
[[ja:アラビア語]] |
|||
|{{ar2|خ}} |
|||
[[jv:Basa Arab]] |
|||
|- |
|||
[[ka:არაბული ენა]] |
|||
!8 |
|||
[[kaa:Arab tili]] |
|||
[[ |
|[[د|däl]] |
||
|d |
|||
[[kbd:Хьэрыпыбзэ]] |
|||
|{{ar2|ـد}} |
|||
[[kg:Kilabu]] |
|||
|{{ar2|ـد}} |
|||
[[kk:Араб тілі]] |
|||
|{{ar2|د}} |
|||
[[kl:Arabiamiutut]] |
|||
|{{ar2|د}} |
|||
[[km:ភាសាអារ៉ាប់]] |
|||
|- |
|||
[[kn:ಅರಬ್ಬೀ ಭಾಷೆ]] |
|||
!9 |
|||
[[ko:아랍어]] |
|||
|[[ذ|zäl]] |
|||
[[koi:Араб кыв]] |
|||
|z |
|||
[[krc:Араб тил]] |
|||
|{{ar2|ـذ}} |
|||
[[ku:Zimanê erebî]] |
|||
|{{ar2|ـذ}} |
|||
[[kv:Араб кыв]] |
|||
|{{ar2|ذ}} |
|||
[[kw:Arabek]] |
|||
|{{ar2|ذ}} |
|||
[[ky:Араб тили]] |
|||
|- |
|||
[[la:Lingua Arabica]] |
|||
!10 |
|||
[[lad:Lingua arábiga]] |
|||
|[[ر|roa]] |
|||
[[lbe:Аьраб маз]] |
|||
|r |
|||
[[lez:Араб чӀал]] |
|||
|{{ar2|ـر}} |
|||
[[li:Arabisch]] |
|||
|{{ar2|ـر}} |
|||
[[lij:Lengua àraba]] |
|||
|{{ar2|ر}} |
|||
[[lmo:Arab]] |
|||
|{{ar2|ر}} |
|||
[[ln:Liarabi]] |
|||
|- |
|||
[[lo:ພາສາອາຣັບ]] |
|||
!11 |
|||
[[lt:Arabų kalba]] |
|||
|[[ز|zäý]] |
|||
[[lv:Arābu valoda]] |
|||
|z |
|||
[[map-bms:Basa Arab]] |
|||
|{{ar2|ـز}} |
|||
[[mdf:Арабонь кяль]] |
|||
|{{ar2|ـز}} |
|||
[[mg:Fiteny arabo]] |
|||
|{{ar2|ز}} |
|||
[[mi:Reo Ārapi]] |
|||
|{{ar2|ز}} |
|||
[[mk:Арапски јазик]] |
|||
|- |
|||
[[ml:അറബി ഭാഷ]] |
|||
!12 |
|||
[[mn:Араб хэл]] |
|||
|[[س|sin]] |
|||
[[mr:अरबी भाषा]] |
|||
|s |
|||
[[ms:Bahasa Arab]] |
|||
|{{ar2|ـس}} |
|||
[[mt:Lingwa Għarbija]] |
|||
|{{ar2|ـسـ}} |
|||
[[my:အာရပ်ဘာသာ]] |
|||
|{{ar2|سـ}} |
|||
[[mzn:عربی]] |
|||
|{{ar2|س}} |
|||
[[nah:Arabiatlahtōlli]] |
|||
|- |
|||
[[nds:Araabsche Spraak]] |
|||
!13 |
|||
[[ne:अरबी भाषा]] |
|||
|[[ش|şin]] |
|||
[[new:अरबी भाषा]] |
|||
|ş |
|||
[[nl:Arabisch]] |
|||
|{{ar2|ـش}} |
|||
[[nn:Arabisk]] |
|||
|{{ar2|ـشـ}} |
|||
[[no:Arabisk]] |
|||
|{{ar2|شـ}} |
|||
[[nrm:Arabe]] |
|||
|{{ar2|ش}} |
|||
[[nv:Ásáí Bizaad]] |
|||
|- |
|||
[[ny:Chiarabu]] |
|||
!14 |
|||
[[oc:Arabi]] |
|||
|[[ص|sod]] |
|||
[[os:Араббаг æвзаг]] |
|||
|s |
|||
[[pa:ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] |
|||
|{{ar2|ـص}} |
|||
[[pih:Erabek]] |
|||
|{{ar2|ـصـ}} |
|||
[[pl:Język arabski]] |
|||
|{{ar2|صـ}} |
|||
[[pms:Lenga aràbica]] |
|||
|{{ar2|ص}} |
|||
[[pnb:عربی]] |
|||
|- |
|||
[[ps:عربي ژبه]] |
|||
!15 |
|||
[[pt:Língua árabe]] |
|||
[[ |
|[[ض|dzod]] |
||
|dz |
|||
[[ro:Limba arabă]] |
|||
|{{ar2|ـض}} |
|||
[[ru:Арабский язык]] |
|||
|{{ar2|ـضـ}} |
|||
[[rue:Арабскый язык]] |
|||
|{{ar2|ضـ}} |
|||
[[rw:Icyarabu]] |
|||
|{{ar2|ض}} |
|||
[[sa:अरबी]] |
|||
|- |
|||
[[sah:Араб тыла]] |
|||
!16 |
|||
[[scn:Lingua àrabba]] |
|||
[[ |
|[[ط|to]] |
||
|t |
|||
[[se:Arábagiella]] |
|||
|{{ar2|ـط}} |
|||
[[sh:Arapski jezik]] |
|||
|{{ar2|ـطـ}} |
|||
[[simple:Arabic language]] |
|||
|{{ar2|طـ}} |
|||
[[sk:Arabčina]] |
|||
|{{ar2|ط}} |
|||
[[sl:Arabščina]] |
|||
|- |
|||
[[so:Carabi]] |
|||
!17 |
|||
[[sq:Gjuha arabe]] |
|||
|[[ظ|zo]] |
|||
[[sr:Арапски језик]] |
|||
|z |
|||
[[su:Basa Arab]] |
|||
|{{ar2|ـظ}} |
|||
[[sv:Arabiska]] |
|||
|{{ar2|ـظـ}} |
|||
[[sw:Kiarabu]] |
|||
|{{ar2|ظـ}} |
|||
[[szl:Arabsko godka]] |
|||
|{{ar2|ظ}} |
|||
[[ta:அரபு மொழி]] |
|||
|- |
|||
[[te:అరబ్బీ భాష]] |
|||
!18 |
|||
[[tg:Забони арабӣ]] |
|||
|[[ع|‘aýn]] |
|||
[[th:ภาษาอาหรับ]] |
|||
|‘ |
|||
[[tl:Wikang Arabe]] |
|||
|{{ar2|ـع}} |
|||
[[tr:Arapça]] |
|||
|{{ar2|ـعـ}} |
|||
[[tt:Ğäräp tele]] |
|||
|{{ar2|عـ}} |
|||
[[ug:ئەرەب تىلى]] |
|||
|{{ar2|ع}} |
|||
[[uk:Арабська мова]] |
|||
|- |
|||
[[ur:عربی زبان]] |
|||
!19 |
|||
[[vi:Tiếng Ả Rập]] |
|||
[[ |
|[[غ|g‘åýn]] |
||
|g |
|||
[[war:Inarabo]] |
|||
|{{ar2|ـغ}} |
|||
[[wuu:阿拉伯语]] |
|||
|{{ar2|ـغـ}} |
|||
[[xal:Арабмудин келн]] |
|||
|{{ar2|غـ}} |
|||
[[yi:אראביש]] |
|||
|{{ar2|غ}} |
|||
[[yo:Ède Lárúbáwá]] |
|||
|- |
|||
[[zh:阿拉伯语]] |
|||
!20 |
|||
[[zh-classical:阿拉伯語]] |
|||
|[[ف|fä]] |
|||
[[zh-min-nan:A-la-pek-gí]] |
|||
|f |
|||
[[zh-yue:阿剌伯話]] |
|||
|{{ar2|ـف}} |
|||
|{{ar2|ـفـ}} |
|||
|{{ar2|فـ}} |
|||
|{{ar2|ف}} |
|||
|- |
|||
!21 |
|||
|[[ق|kof]] |
|||
|k |
|||
|{{ar2|ـق}} |
|||
|{{ar2|ـقـ}} |
|||
|{{ar2|قـ}} |
|||
|{{ar2|ق}} |
|||
|- |
|||
!22 |
|||
|[[ك|käf]] |
|||
|k |
|||
|{{ar2|ـك}} |
|||
|{{ar2|ـكـ}} |
|||
|{{ar2|كـ}} |
|||
|{{ar2|ك}} |
|||
|- |
|||
!23 |
|||
|[[ل|läm]] |
|||
|l |
|||
|{{ar2|ـل}} |
|||
|{{ar2|ـلـ}} |
|||
|{{ar2|لـ}} |
|||
|{{ar2|ل}} |
|||
|- |
|||
!24 |
|||
|[[م|mim]] |
|||
|m |
|||
|{{ar2|ـم}} |
|||
|{{ar2|ـمـ}} |
|||
|{{ar2|مـ}} |
|||
|{{ar2|م}} |
|||
|- |
|||
!25 |
|||
|[[ن|nun]] |
|||
|n |
|||
|{{ar2|ـن}} |
|||
|{{ar2|ـنـ}} |
|||
|{{ar2|نـ}} |
|||
|{{ar2|ن}} |
|||
|- |
|||
!26 |
|||
|[[ه|hä]] |
|||
|h |
|||
|{{ar2|ـه}} |
|||
|{{ar2|ـهـ}} |
|||
|{{ar2|هـ}} |
|||
|{{ar2|ه}} |
|||
|- |
|||
!27 |
|||
|[[و|wäw]] |
|||
|u, w |
|||
|{{ar2|ـو}} |
|||
|{{ar2|ـو}} |
|||
|{{ar2|و}} |
|||
|{{ar2|و}} |
|||
|- |
|||
!28 |
|||
|[[ي|ýä]] |
|||
|i, ý, y |
|||
|{{ar2|ـي}} |
|||
|{{ar2|ـيـ}} |
|||
|{{ar2|يـ}} |
|||
|{{ar2|ي}} |
|||
|} |
|||
== Çekimli belligi == |
|||
'''Hereket''' ýa-da '''häräkä''' ({{lang-ar|حَرَكَة}}) — adatça arap harplarynda beýle çekimli goýulmaýar. Diňe [[Kuran]]da şuňa meňzeşlerde goýulýar. Sebabi araplardan beýlekiler olary onsuz okap bilmeýär, we ol sözler çekimli goýulmanda başga many berip bilýär. |
|||
* {{ar2|َ◌}} — ({{lang-ar|فَاتِحَة}}) — ''fäthä'' (berýän sesi: ä,a); |
|||
* {{ar2|ِ◌}} — ({{lang-ar|كَسْرَة}}) — ''käsra'' (berýän sesi: i,y); |
|||
* {{ar2|ُ◌}} — ({{lang-ar|ضمة}}) — ''dämmä'' (berýän sesi: u); |
|||
* {{ar2|ْ◌}} — ({{lang-ar|سُكُون}}) — ''sukun'' (sessiz). Köne sukun {{ar2|ۡ◌}} |
|||
== Kalligraf == |
|||
[[file:Learning Arabic calligraphy (Kaf).jpg|270px]] |
|||
== Arap sanlary == |
|||
Arap sanlary latyn sanlary ýaly tertipde ýazylýar. '''Meselem:''' 10 — {{lang-ar2|١٠}}<br>531 — {{lang-ar2|٥٣١}} |
|||
{| class="wikitable" style="border:1px;text-align: center" |
|||
!colspan="11"|Sanlar |
|||
|- |
|||
!latyn |
|||
|0 |
|||
|1 |
|||
|2 |
|||
|3 |
|||
|4 |
|||
|5 |
|||
|6 |
|||
|7 |
|||
|8 |
|||
|9 |
|||
|- |
|||
!arap |
|||
|{{ar2|٠}} |
|||
|{{ar2|۱}} |
|||
|{{ar2|۲}} |
|||
|{{ar2|٣}} |
|||
|{{ar2|٤}} |
|||
|{{ar2|٥}} |
|||
|{{ar2|٦}} |
|||
|{{ar2|٧}} |
|||
|{{ar2|۸}} |
|||
|{{ar2|٩}} |
|||
|- |
|||
!pars |
|||
|{{ar2|٠}} |
|||
|{{ar2|۱}} |
|||
|{{ar2|۲}} |
|||
|{{ar2|٣}} |
|||
|{{ar2|۴}} |
|||
|{{ar2|۵}} |
|||
|{{ar2|۶}} |
|||
|{{ar2|٧}} |
|||
|{{ar2|۸}} |
|||
|{{ar2|٩}} |
|||
|} |
|||
== Unicode == |
|||
Aşakda goşmaça harplar we simbollar görkezlen. |
|||
{| class="Unicode wikitable" style="font-size:200%; font-family:serif;border:1px;" |
|||
|- align="center" style="font-size:70%" |
|||
| || ||0||1||2||3||4||5||6||7||8||9||A||B||C||D||E||F |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%" |0600|| |
|||
||||||||| || || || |
|||
| || || ||؋||،||؍||؎||؏ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%" |0610|| |
|||
|ؐ||ؑ||ؒ||ؓ||ؔ||ؕ|| || |
|||
| || || ||؛|| || ||؞||؟ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%" |0620|| |
|||
| ||ء||آ||أ||ؤ||إ||ئ||ا |
|||
|ب||ة||ت||ث||ج||ح||خ||د |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|0630|| |
|||
|ذ||ر||ز||س||ش||ص||ض||ط |
|||
|ظ||ع||غ|| || || || || |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|0640|| |
|||
|ـ||ف||ق||ك||ل||م||ن||ه |
|||
|و||ى||ي||ً||ٌ||ٍ||َ||ُ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|0650|| |
|||
|ِ||ّ||ْ||ٓ||ٔ||ٕ||ٖ||ٗ |
|||
|٘||ٙ||ٚ||ٛ||ٜ||ٝ||ٞ|| |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|0660|| |
|||
|٠||١||٢||٣||٤||٥||٦||٧ |
|||
|٨||٩||٪||٫||٬||٭||ٮ||ٯ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|0670|| |
|||
|ٰ||ٱ||ٲ||ٳ||ٴ||ٵ||ٶ||ٷ |
|||
|ٸ||ٹ||ٺ||ٻ||ټ||ٽ||پ||ٿ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|0680|| |
|||
|ڀ||ځ||ڂ||ڃ||ڄ||څ||چ||ڇ |
|||
|ڈ||ډ||ڊ||ڋ||ڌ||ڍ||ڎ||ڏ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|0690|| |
|||
|ڐ||ڑ||ڒ||ړ||ڔ||ڕ||ږ||ڗ |
|||
|ژ||ڙ||ښ||ڛ||ڜ||ڝ||ڞ||ڟ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|06A0|| |
|||
|ڠ||ڡ||ڢ||ڣ||ڤ||ڥ||ڦ||ڧ |
|||
|ڨ||ک||ڪ||ګ||ڬ||ڭ||ڮ||گ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|06B0|| |
|||
|ڰ||ڱ||ڲ||ڳ||ڴ||ڵ||ڶ||ڷ |
|||
|ڸ||ڹ||ں||ڻ||ڼ||ڽ||ھ||ڿ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|06C0|| |
|||
|ۀ||ہ||ۂ||ۃ||ۄ||ۅ||ۆ||ۇ |
|||
|ۈ||ۉ||ۊ||ۋ||ی||ۍ||ێ||ۏ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|06D0|| |
|||
|ې||ۑ||ے||ۓ||۔||ە||ۖ||ۗ |
|||
|ۘ||ۙ||ۚ||ۛ||ۜ||||۞||۟ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|06E0|| |
|||
|۠||ۡ||ۢ||ۣ||ۤ||ۥ||ۦ||ۧ |
|||
|ۨ||۩||۪||۫||۬||ۭ||ۮ||ۯ |
|||
|- align="center" style="height: 1.2em" |
|||
|style="font-size:70%"|06F0|| |
|||
|۰||۱||۲||۳||۴||۵||۶||۷ |
|||
|۸||۹||ۺ||ۻ||ۼ||۽||۾||ۿ |
|||
|} |
|||
== Klawetura == |
|||
[[file:KB Arabic.svg|thumb|450px|Klawetura (Windows)]] |
|||
[[file:KB Arabic MAC.svg|thumb|450px|Klawetura (Mac OS)]] |
|||
[[file:Machine a ecrire arabe.png|thumb|300px|Arapça ýazaýan maşyn]] |
|||
== Şeýle-de == |
|||
* [[IPA-AR]] |
|||
== Bellik == |
|||
{{Çeşmeler}} |
|||
== Salgylanmalar == |
|||
* https://en.wikipedia.org/wiki/Arabic |
|||
* https://ru.wikipedia.org/wiki/Арабский_язык |
|||
* https://tk.wiktionary.org/wiki/Category:Arap_dili |
|||
{{commons category|Arabic}} |
|||
=== Goşmaça === |
|||
* [https://play.google.com/store/apps/details?id=com.learn.arabiyya.alkyraaturusfree Арабский алфабит FREE.apk] |
|||
* [https://play.google.com/store/apps/details?id=com.kz.loftymoon.arabus Арабско-русский словарь.apk]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} |
|||
* [https://play.google.com/store/apps/details?id=appinvertor.ai_avtocar9525.final Арабский перед тобой.apk]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} |
|||
* [https://play.google.com/store/apps/details?id=com.moumenek.myarabicnumbers My Arabic numbers.apk] |
|||
{{semitic-lang-stub}} |
|||
[[Category:Arap dili| ]] |
|||
[[Category:Diller]] |
|||
18:17, 9 ýanwar 2024 senesinde sahypanyň iň soňky wersiýasy
| Arapça العربية Al-arabiyya | ||
|---|---|---|
| Aýdylyş: | [arabiyya] | |
| Gürlenilýär: | Saud Arabystan, Müsür | |
| Jemi gürleýän sany: | ≈240 million adam | |
| Dil maşgalasy: | Semit dili Arapça | |
| Ýazylyş düzgüni: | Arap elipbiýi (Arap harfy) | |
| Resmi ýagdaýy | ||
| Resmi dil: | Saud Arabystan, Müsür, ... | |
| Sazlaýjy: | Organisation of Islamic Cooperation | |
| Dil kod | ||
| ISO 639-1: | ar | |
| ISO 639-2: | ara | |
| ISO 639-3: | ara | |
 2. Gök — Ýurduň aglaba böleginiň dili. | ||
| Bellik: IPA fonetik simwollary Unicode görnüşinde bu sahypada bolmagy mümkin. | ||
Arap dili (اللغة العربية — [al-lugatu-l-‘arabiyyah] 
Hat ýazuw[düzet | çeşmäni düzet]
Arapça hat sagdan çepe ýazylýar. Arapçada baş harp ýok, ýagny adamyň ady bolsun ýa-da şoňa meňzeş uly ýazylýan harplaryň hemmesi şol bir deňlikde ýazylýar. Arap dilinde (ـه — h) we (ـة — t) harplar haýsy hem bolsa sözüň ýa-da sözlemiň iň soňky sözüniň soňunda gelse ol harpa we yzynda duran çekimlä ses berilmeýär.
Mysal üçin:
Arap dilinde sözlemde haýsy sözüň başynda ٱلـ — äl bar bolsa, onda şol sözüň öňündäki söz bilen birikdirilip okalýar. Ýagny başdaky [ä] harpy taşlanyp, öňdäki sözüň soňky çekimlisi okalýar. Meselem:
- (بِسْمِ ٱللَّهِ — Bismillä).
Eger-de şäddä [äl]-iň yzynda bar bolsa, onda [äl] hem taşlanyp L harpa derek şäddäniň duran harpy okalýar. Meselem:
- إِذَا ٱلشَّمۡسُ كُوِّرَتۡ — izäş şämsu kuwwiråt — Gün düýrülip, gatlanan wagty![1]
Harplyk[düzet | çeşmäni düzet]
| Arap harplygy[2] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| № | Harfyň ady |
Berýän sesi |
Harpyň sözdäki ýeri | |||
| soňynda | ortasynda | başynda | aýratynlykda | |||
| 1 | älif | ä, a | ـا | ـا | ا | ا |
| 2 | bä | b | ـب | ـبـ | بـ | ب |
| 3 | tä | t | ـت | ـتـ | تـ | ت |
| 4 | sä | s | ـث | ـثـ | ثـ | ث |
| 5 | jim | j | ـج | ـجـ | جـ | ج |
| 6 | hä | h | ـح | ـحـ | حـ | ح |
| 7 | ho | h | ـخ | ـخـ | خـ | خ |
| 8 | däl | d | ـد | ـد | د | د |
| 9 | zäl | z | ـذ | ـذ | ذ | ذ |
| 10 | roa | r | ـر | ـر | ر | ر |
| 11 | zäý | z | ـز | ـز | ز | ز |
| 12 | sin | s | ـس | ـسـ | سـ | س |
| 13 | şin | ş | ـش | ـشـ | شـ | ش |
| 14 | sod | s | ـص | ـصـ | صـ | ص |
| 15 | dzod | dz | ـض | ـضـ | ضـ | ض |
| 16 | to | t | ـط | ـطـ | طـ | ط |
| 17 | zo | z | ـظ | ـظـ | ظـ | ظ |
| 18 | ‘aýn | ‘ | ـع | ـعـ | عـ | ع |
| 19 | g‘åýn | g | ـغ | ـغـ | غـ | غ |
| 20 | fä | f | ـف | ـفـ | فـ | ف |
| 21 | kof | k | ـق | ـقـ | قـ | ق |
| 22 | käf | k | ـك | ـكـ | كـ | ك |
| 23 | läm | l | ـل | ـلـ | لـ | ل |
| 24 | mim | m | ـم | ـمـ | مـ | م |
| 25 | nun | n | ـن | ـنـ | نـ | ن |
| 26 | hä | h | ـه | ـهـ | هـ | ه |
| 27 | wäw | u, w | ـو | ـو | و | و |
| 28 | ýä | i, ý, y | ـي | ـيـ | يـ | ي |
Çekimli belligi[düzet | çeşmäni düzet]
Hereket ýa-da häräkä (arap. حَرَكَة) — adatça arap harplarynda beýle çekimli goýulmaýar. Diňe Kuranda şuňa meňzeşlerde goýulýar. Sebabi araplardan beýlekiler olary onsuz okap bilmeýär, we ol sözler çekimli goýulmanda başga many berip bilýär.
- َ◌
— (arap. فَاتِحَة) — fäthä (berýän sesi: ä,a);
- ِ◌
— (arap. كَسْرَة) — käsra (berýän sesi: i,y);
- ُ◌
— (arap. ضمة) — dämmä (berýän sesi: u);
- ْ◌
— (arap. سُكُون) — sukun (sessiz). Köne sukun ۡ◌
Kalligraf[düzet | çeşmäni düzet]
Arap sanlary[düzet | çeşmäni düzet]
Arap sanlary latyn sanlary ýaly tertipde ýazylýar. Meselem: 10 — ١٠
531 — ٥٣١
| Sanlar | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| latyn | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| arap | ٠ | ۱ | ۲ | ٣ | ٤ | ٥ | ٦ | ٧ | ۸ | ٩ |
| pars | ٠ | ۱ | ۲ | ٣ | ۴ | ۵ | ۶ | ٧ | ۸ | ٩ |
Unicode[düzet | çeşmäni düzet]
Aşakda goşmaça harplar we simbollar görkezlen.
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | ||
| 0600 | | | | | ؋ | ، | ؍ | ؎ | ؏ | ||||||||
| 0610 | ؐ | ؑ | ؒ | ؓ | ؔ | ؕ | ؛ | ؞ | ؟ | ||||||||
| 0620 | ء | آ | أ | ؤ | إ | ئ | ا | ب | ة | ت | ث | ج | ح | خ | د | ||
| 0630 | ذ | ر | ز | س | ش | ص | ض | ط | ظ | ع | غ | ||||||
| 0640 | ـ | ف | ق | ك | ل | م | ن | ه | و | ى | ي | ً | ٌ | ٍ | َ | ُ | |
| 0650 | ِ | ّ | ْ | ٓ | ٔ | ٕ | ٖ | ٗ | ٘ | ٙ | ٚ | ٛ | ٜ | ٝ | ٞ | ||
| 0660 | ٠ | ١ | ٢ | ٣ | ٤ | ٥ | ٦ | ٧ | ٨ | ٩ | ٪ | ٫ | ٬ | ٭ | ٮ | ٯ | |
| 0670 | ٰ | ٱ | ٲ | ٳ | ٴ | ٵ | ٶ | ٷ | ٸ | ٹ | ٺ | ٻ | ټ | ٽ | پ | ٿ | |
| 0680 | ڀ | ځ | ڂ | ڃ | ڄ | څ | چ | ڇ | ڈ | ډ | ڊ | ڋ | ڌ | ڍ | ڎ | ڏ | |
| 0690 | ڐ | ڑ | ڒ | ړ | ڔ | ڕ | ږ | ڗ | ژ | ڙ | ښ | ڛ | ڜ | ڝ | ڞ | ڟ | |
| 06A0 | ڠ | ڡ | ڢ | ڣ | ڤ | ڥ | ڦ | ڧ | ڨ | ک | ڪ | ګ | ڬ | ڭ | ڮ | گ | |
| 06B0 | ڰ | ڱ | ڲ | ڳ | ڴ | ڵ | ڶ | ڷ | ڸ | ڹ | ں | ڻ | ڼ | ڽ | ھ | ڿ | |
| 06C0 | ۀ | ہ | ۂ | ۃ | ۄ | ۅ | ۆ | ۇ | ۈ | ۉ | ۊ | ۋ | ی | ۍ | ێ | ۏ | |
| 06D0 | ې | ۑ | ے | ۓ | ۔ | ە | ۖ | ۗ | ۘ | ۙ | ۚ | ۛ | ۜ | | ۞ | ۟ | |
| 06E0 | ۠ | ۡ | ۢ | ۣ | ۤ | ۥ | ۦ | ۧ | ۨ | ۩ | ۪ | ۫ | ۬ | ۭ | ۮ | ۯ | |
| 06F0 | ۰ | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۺ | ۻ | ۼ | ۽ | ۾ | ۿ |
Klawetura[düzet | çeşmäni düzet]
Şeýle-de[düzet | çeşmäni düzet]
Bellik[düzet | çeşmäni düzet]
- ↑ Kuran sura №81, aýat №1.
- ↑ https://elar.urfu.ru/bitstream/10995/55423/1/978-5-7996-2181-0_2017.pdf
Salgylanmalar[düzet | çeşmäni düzet]
- https://en.wikipedia.org/wiki/Arabic
- https://ru.wikipedia.org/wiki/Арабский_язык
- https://tk.wiktionary.org/wiki/Category:Arap_dili
 |
Wikimedia Commonsda Arap dili bilen bagly medýa faýllary tapyp bilersiňiz. |
Goşmaça[düzet | çeşmäni düzet]
- Арабский алфабит FREE.apk
- Арабско-русский словарь.apk[permanent dead link]
- Арабский перед тобой.apk[permanent dead link]
- My Arabic numbers.apk
 |
Bu sami dili makala ownuk makaladyr. Ony üýtgetmek hem-de ösdürmek arkaly Wikipediýa kömek edip bilersiňiz. |